Biodiversiteit
Biodiversiteit is de totale verscheidenheid aan leven op aarde. Die verscheidenheid is enorm en omvat mensen, dieren, planten en alle andere organismen. Biologen schatten dat er meer dan 40 miljoen soorten op de wereld zijn, waarvan we er enkel zo'n vier miljoen kennen. Biodiversiteit zorgt ervoor dat we kunnen beschikken over schoon water, vruchtbare grond, voedsel en grondstoffen voor onze economie. We zijn er dus afhankelijk van. Daarom moet het ons zorgen baren dat de bioversiteit in ijltempo afneemt.
Biodiversiteit neemt af
Europa verloor 30% van zijn biodiversiteit sinds 1970. In de tropen bedraagt dat percentage maar liefst 60%. Dat de bioversiteit afneemt is grotendeels te wijten aan menselijk handelen: milieuvervuiling, houtkap, overbevissing en urbanisatie. We gebruiken simpelweg meer natuurlijke hulpbronnen dan de aarde kan herstellen.
Het gevolg is grootschalige ontbossing, waterschaarste, uitstervende diersoorten en afnemende kwaliteit van landbouwgronden. Voor landbouw, bosbouw en visserij is een gezond ecosysteem en vruchtbare grond onmisbaar. Voorspeld wordt dat er een steeds fellere concurrentiestrijd zal ontstaan tussen de verschillende bestemmingen van land:
- voor het verbouwen van voedsel
- voor biobrandstof
- voor urbanisatie
- voor het houden van vee
- voor natuurbehoud.
Als het verlies aan biodiversiteit onverminderd doorgaat, kost dit de wereldgemeenschap $50 miljard per jaar. (Global Diversity Outlook).
Urgentie
Verlies aan biodiversiteit creëert een groeiende urgentie bij samenlevingen en bedrijven om er iets aan te doen. Het verduurzamen van de productieketen is daartoe een essentieel instrument. Bedrijven worden daarbij niet alleen aangesproken op hun eigen handelen, maar ook op de effecten in de hele keten.
Daarnaast is een groeiend aantal bedrijfssectoren, vaak gesteund door overheden, actief om te verduurzamen. In het afgelopen decennium is een toename te zien van het aantal beschermde natuurgebieden. Toch valt de aandacht van het bedrijfsleven voor biodiversiteit nog tegen. Minder dan een vijfde van de grootste bedrijven ter wereld ziet biodiversiteit als een belangrijk strategisch thema.
Bedrijven en biodiversiteit
Belgische bedrijven hebben grote invloed op de wereldwijde biodiversiteit vanwege onze open economie: de import/export en handel in grondstoffen en producten. Vooral de landbouw, grondstoffenwinning en industrie hebben een groot effect op de biodiversiteit, doordat ze gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen. De invloed van bedrijven op biodiversiteit levert zowel risico's als kansen op.
Risco's
- Reputatieschade: wanneer bedrijven geen rekening houden met de omgeving waarin zij opereren, kunnen er schandalen ontstaan die leiden tot reputatieschade. Met name in de levensmiddelen-, hout-, katoen- en oliesector komt dit regelmatig voor.
- Toegang tot land neemt af. Bedrijven die niet zorgen voor een adequate bescherming van de biodiversiteit van het land waar zij gebruik van maken, lopen het risico op uitputting en daardoor afnemende opbrengsten.
- De toegang tot kapitaal wordt steeds meer afhankelijk van voorwaarden die een bank stelt aan (aspecten van) biodiversiteit.
- De toegang tot de markt wordt steeds meer bepaald door eisen die grote inkopers, zoals de overheid, stellen op dit punt.
- Continuïteit in de voorziening van grondstoffen is alleen mogelijk als de biodiversiteit wordt versterkt.
- Bedrijven lopen steeds meer kans op vertragingen of boetes wanneer zij zich niet aan regels en beleid houden.
- Onvoorziene effecten van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit kunnen leiden tot financiële aansprakelijkheid.
Kansen
- Het ontwikkelen van producten of diensten die geen of weinig impact hebben op biodiversiteit.
- Het creëren van markten voor ecosysteemdiensten. (bijvoorbeeld CO2 en water).
- Het investeren in innovatie en onderzoek, bijvoorbeeld naar efficiënter grondstoffengebruik.
- Ondernemingen die hun impact op de biodiversiteit meten, kunnen beter omgaan met de kansen en risico's.
- De consument heeft een groeiende vraag naar (gecertificeerde) duurzame producten. Ook potentiële investeerders (pensioenfondsen, duurzame beleggers) letten steeds meer op dit aspect.
- Nieuwe certificeringen en meetsystemen verhogen de druk op bedrijven om rekening te houden met biodiversiteit.
Bronnen
- Biodiversiteitsrisico per sector, F&C Asset Management 2004, in: Business and biodiversity
- Biodiversiteit op MVO Nederland
Gerelateerde inhoud
-
In december van 2012 werd het ERA-net SUSFOOD opgestart dat de wetenschappelijke samenwerking tussen EU-lidstaten en geassocieerde staten op vlak van duurzame voedingssystemen wil versterken. SUSFOOD lanceert nu een eerste oproep voor onderzoeksprojectvoorstellen.
-
Reeds drie jaar werken chefs Filip Claeys (De Jonkman), Rudi Van Beylen (Hof ten Damme) en Danny Huyghebaert (Vlaamse Schelpdier en Vis Coöperatie) aan een vernieuwend project om de vangst van vis te verduurzamen. Hun ‘NorthSeaChefs’ project, onder begeleiding van Eric Storm (Storm Food), geniet de steun van het Europees Visserijfonds, de Vlaamse Gemeenschap en de Provincie West-Vlaanderen. Doel is om ook de minder bekende vissoorten in de keuken te verwerken en voor de meestal "waardeloze” bijvangst door culinaire toepassingen toegevoegde waarde te creëren.
-
Het eerste Visserijrapport (VIRA) probeert de Vlaamse visserijsector zo accuraat mogelijk te beschrijven. De rode draad daarbij is de duurzaamheid in al haar dimensies. Het VIRA 2012 schetst de context waarin de sector zich beweegt, brengt de duurzaamheid van de Vlaamse visserij in kaart, op economisch, ecologisch en sociaal vlak, en duidt de recentste innovaties in de sector.
-
Op initiatief van minister-president Peeters besliste de Vlaamse Regering de beschikbare middelen en steunregeling voor bedrijventerreinen te heroriënteren. Hierdoor komt de minister-president tegemoet aan de vraag naar bijkomende bedrijventerreinen, en wordt tegelijk bijgedragen aan de verduurzaming van de bedrijventerreinen, met aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van ecologie.
-
IKEA België zal vanaf augustus 2015 enkel nog vlees van niet-gecastreerde biggen verkopen in haar winkels en restaurants. Maar ook met het amputeren van staarten, het gebrek aan ruimte en stro zal IKEA België tegen dan komaf maken. De Zweedse meubelgigant neemt deze belangrijke beslissing voor het welzijn van varkens na overleg met GAIA.
-
55 Oost-Vlaamse ondernemingen - een recordaantal - kregen op 20 juni het Milieucharter Oost-Vlaanderen voor hun milieuprestaties in 2012.