Duurzame consumptie

Organisaties en bedrijven hebben een grote invloed op het consumptiepatroon bij het grote publiek. Ze hebben de mogelijkheid mensen aan te moedigen om op een duurzame manier te consumeren.

Uit onderzoek blijkt dat de consumptie ook een grote duurzaamheidsimpact heeft net zoals de andere fases in het productieketen (gaande van de ontginning, over de productie tot het transport). Zo is bijvoorbeeld de milieu-impact van de productie en het vervoer van een duurzaam theebuiltje minder groot in vergelijking met de milieu-effecten van het koken van een ketel water om een tas thee te zetten. 

Dit duurzaam consumeren kunnen we op twee niveaus analyseren, namelijk op het vlak van gedrag, maar ook van attitude. Duurzame consumptie wordt dikwijls verengd tot een ander aankoopgedrag, maar ook het effectieve gebruiksgedrag van de aangekochte spullen is belangrijk. Daarnaast is ook de houding en/of verwachtingen ten aanzien van wat er op de markt te krijgen is ook een belangrijk aspect van duurzame consumptie. 

Aankoopgedrag

Producenten kunnen diensten en/of producten aanbieden die op een duurzame manier geproduceerd zijn of die duurzame eigenschappen hebben. Deze goederen voldoen aan milieugerichte, sociale of economische criteria. Producenten kunnen bovendien gebruik maken van ecologische, sociale of andere duurzame labels en etiketten op hun producten om de keuze voor een meer duurzame levensstijl van de consumenten te ondersteunen.

Ook de retailsector kan hierbij zijn steentje bijdragen. Denken wij maar aan de supermarkten die meer duurzame producten in hun assortiment opnemen en de consument 'nudgen' door die duurzame producten op de beste plaatsen in de rekken te zetten. 

Gebruiksgedrag

De consument kan ook het product op een duurzamere manier verbruiken, bijvoorbeeld door het correct te onderhouden en/of te repareren. Sommige kledingmerken bijvoorbeeld geven klanten advies over het wassen, drogen en strijken van de aangekochte kledij. 

Mentaliteit

Ook de houding en verwachtingen van de consument ten aanzien van de geleverde producten of diensten spelen een rol in een duurzame consumptie- en productie. Sommige consumenten hebben bijvoorbeeld geen probleem met een kromme komkommer of onregelmatige wortel. Uit onderzoek blijkt ook dat online-shoppers het milieu belangrijker vinden dan de snelheid van hun levering. Daardoor kunnen producenten en de retail ook kiezen voor minder productieverliezen (waardoor bijvoorbeeld ongewoon gevormde groenten in de winkel komen) en voor een meer duurzame last-mile in de pakjesleveringen van de online-winkels. 

En de overheid?

Ligt een duurzame levensstijl volledig in handen van de consument? Neen, ook de producenten kunnen hierin hun verantwoordelijkheid opnemen. Zoals steeds meer duurzame ondernemers ook doen en sociaal en ecologisch correcte producten en diensten aanbieden.

Daarmee is het plaatje nog niet rond, want ook de overheid kan zijn steentje bijdragen tot een meer duurzame consumptie. Met milieu-taksen kan ze de consument informeren over de externe milieu-kosten die de consumptie van bepaalde producten met zich meebrengt. De overheid heeft ook de mogelijkheid om niet-duurzame producten te verbieden, of omgekeerd, duurzame producten te verplichten. 

Bronnen / meer info

Netwerk Bewust Verbruiken is een communitywebsite over duurzaam en eenvoudig leven. Laat je inspireren, of inspireer anderen is het motto. 

Overzicht van onderzoeken naar de rol van consumenten van het Federaal Wetenschapsbeleid.

Ook bij de Nederlandse rijksoverheid kan je terecht voor een reeks tips over hoe je duurzaam kan consumeren.