Sectoren

In de Belgische banksector werken ongeveer 53.000 mensen. Het aantal aanwervingen zit in een dalende lijn, met een afname van 4,5 procent in 2014. De populariteit van het mobiel bankieren is hiervoor de voornaamste oorzaak.

De Belgische verzekeringsmarkt stelt ongeveer 46.400 personen te werk. Het gaat om werknemers in verzekeringsondernemingen, in agentschappen of in de makelarij. De laatste tien jaren kent de werkgelegenheid geen al te grote fluctuaties. Het aantal deeltijdse werknemers kende een geleidelijke opmars.

De postsector was goed voor 36.000 directe arbeidsplaatsen in België in 2011. Dat betekent 1,05 procent van de totale tewerkstelling in België. De telecomsector telt ongeveer 23.000 werknemers.

In de Belgische bouwsector (*) waren in 2013 net iets meer dan 152.000 mensen aan de slag.

Het is een arbeidsintensieve sector die een belangrijke economische impact heeft via de lokale werkgelegenheid. Bedrijven tot 20 werknemers nemen meer dan de helft van de totale tewerkstelling in de sector voor hun rekening.

Op Vlaamse niveau werken er zo’n 98.000 in de bouwsector of 5% van alle Vlaamse loontrekkenden.

(*) Ruwbouw (nieuwbouw en renovatie), schrijnwerkerij, sanitair en cv, wegenbouw, handel en verhuur, baggersector.

De chemische industrie, kunststoffen en life sciences telde in 2014 59.400 arbeidsplaatsen in Vlaanderen. Het sectoraandeel in de totale industriële tewerkstelling blijft al tien jaar toenemen van 16,1 procent in 2004 tot 17,6 procent in 2014. De sector verschaft werk aan 157.000 mensen in Vlaanderen.

Vlaanderen is goed voor bijna twee derde van de totale omzet van de chemiesector in België. De geraamde omzet van de chemische industrie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen bedroeg 41,7 miljard euro in 2014. (*)

Met ruim 148.000 werknemers behoort de metaalsector tot de grotere sectoren van de Vlaamse economie op vlak van werkgelegenheid. De metaalsector neemt ook ongeveer 25% van de werkgelegenheid van de secundaire sector in. In niet minder dan 99 procent gaat het om loontrekkende werkgelegenheid. (**)

(*) cijfers Essensia

(**) cijfers VDAB

De Vlaamse energiesector bestaat hoofdzakelijk uit:

elektriciteitsbedrijven,
gasbedrijven en
petroleumraffinaderijen.

Ook de vroegere steenkoolwinningen en cokesovens horen bij deze sector, net als de bedrijven die voornamelijk biobrandstoffen produceren.

Gezondheidsdiensten- en instellingen is een vlag die een brede lading dekt.  Tot deze sector rekenen we immers:

ziekenhuizen
rusthuizen
gezins- en bejaardenhulp
jeugdbijstand
gehandicaptenzorg
welzijnswerk
kinderopvang
centra voor geestelijke gezondheidszorg

Eind 2013 telde deze sector zo’n 331.000 arbeidsplaatsen en ongeveer 29.000 zelfstandigen.

Zorginstellingen staan van nature op een bewuste manier in de samenleving. Hun kernactiviteit – mensen genezen of verzorgen – is uit zichzelf een maatschappelijke taak. Zorgverlening is in de kern dus maatschappelijk verantwoord. Toch liggen er nog volop kansen tot verduurzaming. Maar ook uitdagingen.

De grafische nijverheid groepeert bedrijven die één of meerdere van volgende activiteiten uitoefenen: beeld- en tekstcreatie, drukken op om het even welk materiaal, afwerking van het drukwerk en alle reproductie- en dupliceringsactiviteiten van audiovisuele communicatie.

In België zijn er 400.000 mensen actief in de handelssector. Dit maakt van de handel de grootste werkgever in de privé-sector. Meer dan 270.000 mensen in Vlaanderen vinden er een job. De internationale handel telde in 2010 34.562 loontrekkenden in Vlaanderen. Meer dan de helft van die tewerkstelling vindt plaats in de provincie Antwerpen.

De handelssector bestaat uit twee subsectoren:

De groothandel. De groothandelaar koopt aan bij verschillende leveranciers, slaat de goederen op en verkoopt ze door
De detailhandel. De kleinhandelaar koopt goederen aan en verkoopt ze door aan de gebruiker. De kleinhandelaar kan ook zelf producten maken (of herwerken) en aan de consument verkopen.

De Belgische hout- en meubelindustrie stelde in 2014 19.000 mensen tewerk. De sector omvat vijf ‘subsectoren’: de meubelindustrie, plaatmateriaal, bouwelementen, verpakkingen en andere (waaronder houten speeltuigen, borstels, lijkkisten,…). (Cijfers Fedustria)

Hout, bomen, bos en milieu zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Bossen zijn van levensbelang. Honderden miljoenen mensen wereldwijd zijn ervan afhankelijk voor hun levensonderhoud. In de bossen leeft 80% van alle planten en dieren. De bossen zijn leverancier van hout en papier. Bovendien zijn bossen belangrijk voor het klimaat.

De uitzendsector

Het jaarverslag 2018 van Federgon - de federatie van de HR-dienstverleners - rapporteert volgende kerncijfers voor de Belgische uitzendsector:

België telde eind 2018 1.501 agentschappen die 8.427 vaste medewerkers tewerkstelden.
Er waren in 2018 684.031 uitzendkrachten aan de slag waarvan 260.693 jobstudenten of 38,1%.
39,1% waren vrouwen, 60,9% mannen.
Vlaanderen had een aandeel van 68,19%, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 8,07% en Wallonië 23,74%.
Opvallende trend: op vijf jaar tijd is het aantal 50-plussers in de uitzendarbeid toegenomen met 21.525 personen (+63%).
Het aandeel van de niet­-Belgen binnen de uitzendarbeid nam toe van 17,4% in 2011 tot 24,25% in 2018.

De uitdagingen van de Belgische arbeidsmarkt

In het algemeen, dus niet enkel voor de uitzendsector, ziet Federgon volgende belangrijke uitdagingen voor de Belgische arbeidsmarkt. We citeren:
"Transities. Meer en meer zal het begeleiden van transities op onze arbeidsmarkt aan belang winnen. Transities binnen bedrijven, tussen bedrijven en tussen sectoren. Het intersectorale aspect wordt steeds belangrijker. De HR-dienstverleners spelen hierin een grote rol."
"Digitalisering. Ook de digitalisering blijft een grote uitdaging. Welke impact zullen een ver doorgedreven automatisering, artificiële intelligentie en robotisering hebben? Jobs zullen verdwijnen, maar er zullen nieuwe gecreëerd worden."
"Levenslang leren. Een leven lang leren wordt vanzelfsprekend. Op de schoolbanken moeten we ‘leren leren’, een basiscompetentie die de sleutel zal zijn voor onze verdere loopbaan. Zodat we kunnen blijven evolueren en bijblijven. Ook soft skills winnen aan belang. Elk individu is ‘owner’ van de eigen loopbaan en verantwoordelijk voor de eigen inzetbaarheid. Het spreekt voor zich dat ook overheden en bedrijven op het vlak van ‘employability’ hun verantwoordelijkheid moeten opnemen."

 

U leest hier binnenkort meer over deze sector en over de (duurzaamheids)uitdagingen die hem te wachten staan.

We bezorgen we u hieronder alvast enkele links naar meer informatie.

De ICT-sector is een belangrijke strategische speler geworden binnen de Belgische economie. Met meer dan 38 miljoen euro omzet is deze sector goed voor 3,4 procent van de totale omzet van de Belgische ondernemingen. Het aandeel van de ICT-sector bedraagt ongeveer 4 procent van het bbp van België. (Eurostat - 2009).

In 2014 telde België 3.427 informatica-ondernemingen met 45.932 bedienden aan boord. Dat was voor de ondernemingen een stijging van 1,57 procent tegen over 2013. Het aantal medewerkers groeide met 2,31 procent.

De meeste ondernemingen (94,34% procent) zijn actief in het ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s, computerconsultancy-activiteiten en aanverwante activiteiten. Kmo’s met minder dan vijf medewerkers staan met 59,53% aan kop als het gaat over het type onderneming (Cevora - 2014).

Land- en tuinbouw

Vlaanderen telde in 2013 bijna 25.000 land- en tuinbouwbedrijven die samen een productiewaarde van 5,8 miljard euro realiseerden. Veeteelt is veruit de belangrijkste tak, gevolgd door akkerbouw en tuinbouw.

Het aantal biologische producenten groeide in de periode 2008-2013 met gemiddeld 6,5% tot 319. Dat terwijl het aantal landbouwbedrijven daalt met bijna 4% per jaar. De resterende bedrijven worden steeds groter.

Meer dan 90% van de landbouwproductie is bestemd voor de Europese markt en voedingsindustrie. Daarvan gaat het grootste aandeel naar Centraal- en West-Europa (België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en Verenigd Koninkrijk). De Vlaamse landbouwproductie vindt met andere woorden zijn weg naar 300 miljoen consumenten in een straal van 500 kilometer.

De land- en tuinbouw vormt een belangrijke schakel in de voedingsketen. Het zgn. agrobusinesscomplex of ABC (agrarische toelevering zoals machines, tussenhandel, verzamelende handel zoals veilingen, de voedingsindustrie en de groothandel) voedt bijna letterlijk de vervolgschakels retail en catering op weg naar de consument.

Visserij

Eind 2013 telde de Belgische commerciële visserij 80 vaartuigen; 3 minder dan het jaar ervoor.

De totale visaanvoer steeg met 4% tot bijna 23.000 ton. De aanvoerwaarde daalde dan weer met 4% tot 73,1 miljoen euro. Tongvangst is goed voor ongeveer 35% van deze waarde.

Deze aanvoer valt ruimschoots binnen het visquotum van meer dan 32.000 ton dat België in 2013 ter beschikking had.

Bosbouw

Cijfers opgevraagd bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

De socio-culturele sector, sport en jeugdwerk zijn drie vlaggen die elk een brede lading dekken. We gaan hieronder in op de duurzaamheidsuitdagingen én -inspanningen op elk van de drie terreinen.

De sector ‘textiel en kleding’ biedt een spectrum aan activiteiten dat veel verder gaat dan uw jas of jurk.

Zo omvat de textielindustrie de subsectoren

interieurtextiel
kledingtextiel
technisch textiel
veredeling van textiel
garenproductie

Volgens de statistieken van sectorfederatie Fedustria waren er eind 2015 22.180 mensen in de Belgische textielindustrie aan de slag. Cijfers van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven wijzen uit dat er daarvan zo’n 17.000 arbeidsplaatsen in Vlaanderen lagen.

Creamoda, de sectorfederatie van de kledingindustrie en confectie meldt zo’n 13.000 werknemers in ongeveer 250 bedrijven waarvan 95% kmo’s zijn.

In de textiel- en kledinghandel waren in Vlaanderen eind 2013 circa 4.000 mensen actief.

Eind 2013 ten slotte werkten in Vlaanderen zowat 7.600 mensen in de textielverzorging.

Houdt Antwerpen op wereldvlak het modevaandel nog hoog, dan kreunt net zoals elders in West-Europa de Belgische textiel- en kledingindustrie.

Trends als democratisering van de mode (jaren ’60), het opheffen van handelsbarrières en globalisering (sedert de jaren ’60) en digitale communicatie (eerst internet en vervolgens sociale media – vanaf de jaren ’90) joegen de productie van textiel en kleding naar lageloonlanden en rolden de rode loper uit voor wat we nu ‘fast fashion’ noemen. De verkoopprijs van kledingstukken is te vergelijken met die van een stuk kaas of een bioscoopkaartje…en de houdbaarheidsdatum verschilt niet veel. (*)

Niet verrassend dus dat de Belgische textielindustrie die nog overblijft zich toelegt op de meer ‘technische’ soorten en op textielveredeling.

Of jonge trends als de makerindustrie en lokale, kleinschalige productie, re- en upcycling van stoffen en kleding en 3D printen volstaan om het tij te doen keren, valt af te wachten.

De Belgische transport- en logistieke sector (*) telde in 2014 zo’n 87.300 werknemers. Hij genereert zo’n 5% van het bruto binnenlands product (bbp). Binnen deze sector staat het wegtransport in voor 77,25%  van het goederenvervoer in ons land. De binnenscheepvaart neemt 12,50% voor haar rekening en het spoor 10,25% (cijfers 2012).

De Vlaamse voedingsindustrie telde in 2015 61.786. arbeidsplaatsen. Indirect genereert deze sector nog eens 95.768 arbeidsplaatsen, wat maakt dat er in Vlaanderen bijna 157.553 arbeidsplaatsen verbonden zijn met de voedingsindustrie.

In vergelijking met de totale verwerkende industrie is de werkgelegenheid in de Vlaamse voedingsindustrie opvallend stabiel. In 2005 vertegenwoordigde ze 15,7% van de industriële werkgelegenheid. In 2015 is dit al 18,7%.

De sector is sterk exportgericht. Van de totale omzet van 38,4 miljard euro, werd in 2015  50% geëxporteerd. Die export is in de eerste plaats gericht op de Europese Unie en dan vooral op onze buurlanden. Het grootste groeipotentieel ligt echter in de ‘verre export’ naar markten zoals de VS, China en Japan. Met Food.be wil de sector zichzelf nog meer op de exportkaart zetten.

Cimabel, de federatie van de sigarettenfabrikanten in België en Luxemburg, schatte de directe en indirecte tewerkstelling in de tabakssector op zo’n 15.000 arbeidsplaatsen in 2015. Nog volgens die federatie verdiende de Belgische federale overheid in 2012 zo’n 2,65 miljard euro aan de rokende consument.

Wanneer u advies of andere diensten verleent aan bedrijven, kunt u veel bijdragen tot mvo en dat op drie niveaus:

uw klanten – als adviseur/dienstverlener bepaalt u mee hun keuzes;
uw medewerkers – als werkgever kunt u het beste in uw mensen naar boven halen, ook op het vlak van mvo;
uw omgeving en het klimaat – hoe uw bedrijf werkt en dus omgeving en klimaat beïnvloedt, heeft u zelf in de hand.

U leest hier binnenkort meer over deze sector en over de (duurzaamheids)uitdagingen die hem te wachten staan.

We bezorgen we u hieronder alvast enkele links naar meer informatie.

De horeca- en toerismesector is een grote werkgever. In 2013 stelde hij zowat 119.000 mensen tewerk in België. Vlaanderen telde zo’n 66.000 horecawerknemers. Telkens hebben mannen en vrouwen een quasi gelijk aandeel in de totaliteit. Daarnaast werkten er nog eens 41.500 zelfstandigen in de horeca waarvan 26.500 in Vlaanderen. In het derde kwartaal 2013 waren er in België bijna 56.000 studenten aan het werk; bijna dubbel zoveel dan in de overige kwartalen. (cijfers via Guidea)

Wie horeca zegt, zegt ook voedsel; de herkomst, voedselveiligheid, vers en gezond voedsel,…  maar ook voedselverspilling. De consument besteedt veel meer aandacht aan wat hij op zijn bord krijgt. En ook wat er daarvoor en nadien mee gebeurt, wil hij graag weten.

Het gebruik van duurzame producten en de communicatie hierover draagt bij tot de positieve beleving van die consument. Duurzaamheid wordt op die manier een instrument om zich te onderscheiden in een concurrentiële markt.

In het schooljaar 2021-2022 waren er 172.503 voltijdse equivalenten tewerkgesteld in het Vlaamse onderwijs (*). Het gaat om het aantal budgettair voltijdse equivalenten. Dat wil zeggen: betaald door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Dat aantal is tussen de schooljaren 2012-2013 en 2021-2022 gestegen met iets meer dan 14.600.

U leest hier binnenkort meer over deze sector en over de (duurzaamheids)uitdagingen die hem te wachten staan.

We bezorgen we u hieronder alvast enkele links naar meer informatie.

Sociale economie-ondernemingen richten zich op een maatschappelijke impact vanuit een economische realiteit. Het maatschappelijke doel staat centraal in hun bedrijfsstrategie.

Vastgoed en facility diensten vallen minder dan andere sectoren te vatten in termen van tewerkstelling of omzet. De activiteiten die onder deze grote vlag vallen zijn daarvoor té uiteenlopend. Toch pikken we uit jaar- en ander verslagen enkele trends en kengetallen op.

Uit het jaarverslag 2015 van de Beroepsvereniging van de Vastgoedsector (BVS) blijken volgende trends als het gaat om commercieel vastgoed:

de winkelleegstand blijf toenemen. 19.000 winkels of zowat 9% van het totale Belgische aanbod (211.300) stonden eind 2015 te huur. In 2009 bedroeg dat percentage 5,4%. Opvallend is dat in termen van oppervlakte ‘slechts’ 7,6% te huur staat. Dat wijst erop dat vooral de kleinere winkels terrein verliezen. Laat e-commerce zich voelen?
de verhuur van kantoorruimte vertoont twee snelheden: een vrij hoge, voortdurende leegstand in Brussel (van 6% tot zelfs 20 à 25% naargelang de buurt) tegenover een goede gang van zaken in Antwerpen met een leegstand van 6,5% ondanks tal van nieuwe kantoorprojecten.

Het FM Trendrapport 2015 van de International Facility Management Association – Chapter Belgium (IFMA) schat de omzet van facility diensten op zo’n 4 miljard EUR of 1% van het Bruto Binnenlands Product. Dit bedrag betreft zowel de diensten die worden uitbesteed als deze die met eigen mensen worden uitgevoerd. Naar schatting besteedt een facility manager zo’n 47% van zijn beschikbare budget uit.

Ter vergelijking: in Nederland praat men over een ‘volume’ van 37 miljard EUR (5,8% van het BBP); op Europees niveau gaat het naar 650 miljard EUR (5% van het Europese BBP).

Belangrijke kanttekening: aan het onderzoek namen vooral facility managers van bedrijven met meer dan 1.000 werknemers deel.