Burgerplatform over rechtvaardige transitie gaat van start

Arm zijn is duur. Sociologen kennen dat fenomeen als het ‘Mattheüseffect’. Maar een schrijver als Terry Pratchett legt het veel concreter uit bij monde van Samuel Vimes, kapitein van de stadswacht. Vimes patrouilleert eindeloos door de straten van ’s werelds minst welriekende stad en verdient daarmee 38 dollar per maand. Maar een goed paar laarzen kost hem 55 dollar. Dus koopt hij geen goed paar laarzen. Vimes koopt goedkope laarzen, van 10 dollar, met kartonnen zolen. Die zijn ok voor een seizoen of twee. Daarna lekken ze en zijn de zolen zo dun gesleten dat Vimes de straat herkent aan de textuur van de kasseien. Een goed paar laarzen daarentegen zijn niet kapot te krijgen. Dus wie één keer 55 dollar kan uitgeven, is voor minstens tien jaar voorzien van comfort. Terwijl een arme stadswachter op dezelfde tijd 100 dollar aan laarzen betaalt en nog steeds natte voeten heeft.

Hetzelfde mechanisme plaagt ook de ecologische transitie. Wie geld heeft om zonnepanelen en een elektrische wagen te kopen, bespaart op lange termijn en wordt bovendien beloond met subsidies. Dat is op zich een goede zaak (alleszins beter dan 13 miljoen per minuut voor fossiele brandstoffen). Maar als de mensen met het minst niet kunnen deelnemen, is de transitie niet rechtvaardig of efficiënt. We hebben er allemaal baat bij dat niemand de boot mist.

Daarom lanceerde federale minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal, Zakia Khattabi vorig jaar de Staten-Generaal voor een rechtvaardige transitie in België. Binnen dat kader worden verschillende projecten georganiseerd om na te gaan hoe we de transitie naar een duurzame maatschappij op een sociaal rechtvaardige manier kunnen organiseren. Er waren al initiatieven waarbij experts hun inzichten deelden en een Forum om mensen uit het middenveld aan het woord te laten. Nu is ook het Burgerplatform van start gegaan. Dat bestaat uit 65 burgers van minstens 16 jaar uit verschillende hoeken van de samenleving, waaronder mensen die in armoede leven. Het Burgerplatform zal gedurende vier weekends samenkomen om van elkaar te leren en te debatteren.

Isaia, met 16 jaar de jongste deelnemer, vertelt hoe zij de eerste sessie ervoer: “In mijn groep zijn geen twee mensen hetzelfde. Deze diversiteit is erg verrijkend en dat stelt ons in staat om verschillende perspectieven mee te krijgen en nieuwe mensen te ontmoeten. Ik ben de jongste deelnemer. Het is mijn generatie die zal profiteren of lijden onder de beslissingen van de regering, dus het is belangrijk voor mij om ons ze goed mogelijk te vertegenwoordigen."

Uiteindelijk moet de Staten-Generaal, en dus ook het Burgerplatform, beleidsaanbevelingen opleveren voor de Conferentie over de Rechtvaardige Transitie die op 8 en 9 november zal plaatsvinden. Wie nu al graag meer wil weten over het initiatief en de voorlopige resultaten, kan daarvoor terecht op de website van de Staten-Generaal.