Wat heeft de nieuwe Vlaamse Regering in petto voor ondernemers?

Investeren in O&O

Voor het eerst is Industrie een aparte bevoegdheid binnen de Vlaamse Regering. De ploeg van Matthias Diependaele wil samen met het bedrijfsleven de gezamenlijke investeringen in onderzoek en ontwikkeling (O&O) verhogen naar 5 procent van het bbp. Ze wil ook verdere stappen zetten om de overheidsuitgaven voor O&O tot 1 procent te verhogen, wat in 2029 zou neerkomen op 220 miljoen euro.

Door de extra middelen te spreiden over fundamenteel en toegepast onderzoek, wil de Vlaamse Regering onze positie als Europese innovatieleider bestendigen en focussen op economische valorisatie. Een deel van de middelen is bestemd voor transitiesteun. Een proefproject dat het prijsverschil tussen CO2-zuinigere installaties, zoals elektrische boilers, en fossiele alternatieven compenseert, zou een volwaardig subsidie-instrument kunnen worden. De bestaande compensatie van hogere energieprijzen voor energie-intensieve bedrijven blijft bestaan.

De regering-Diependaele wil de Vlaamse economische steunmechanismen evalueren aan de hand van vier strategische doelstellingen: productiviteitsgroei, duurzame groei, digitale transitie en strategische autonomie. Meer steun zal gaan naar strategische sectoren met veel toekomstpotentieel, zoals duurzame energie, biotechnologie, digitale technologie, ruimtevaart, chipindustrie, havens en de defensie-industrie. Bijzondere aandacht gaat uit naar de financiering van start- en scale-ups: de Vlaamse Regering wil het investeringsecosysteem versterken, de brug slaan naar crowdfunding en het Vlaamse Welvaartsfonds evalueren.

Ruimte voor bedrijvigheid

Een dynamische economie vereist een flexibel ruimtelijk beleid. Diependaele I wil ruimte creëren voor bedrijven door slapende terreinen te activeren, economische reconversie te bevorderen en het bestaande aanbod te hergebruiken. De Vlaamse Regering zal de Brownfieldconvenanten voortzetten en extra ruimte voor bedrijvigheid creëren waar het huidige aanbod tekortschiet. Ze wil daarvoor gebruikmaken van planologische compensaties voor het verlies van slecht gelegen en verlaten industriegebieden.

Activeren, activeren, activeren

De Vlaamse Regering wil de VDAB hervormen en meer laten focussen op de activering van werkzoekende, langdurig zieke en niet-beroepsactieve mensen. Ze zal 80 miljoen euro besparen op het budget van de dienst en middelen en personeel verschuiven naar lokale besturen, als die bepaalde VDAB-taken overnemen. De gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen en het Wijk-werken worden geïntegreerd in een nieuw systeem van samenlevingsjobs: maatschappelijk zinvolle taken die werkzoekenden na één jaar werkloosheid kunnen krijgen, als opstap naar een passende baan.

Onder de noemer Warm Vlaanderen kondigt het nieuwe regeerakkoord ruim 1 miljard euro extra aan voor welzijn, waardoor er onder meer 10.000 nieuwe plaatsen komen in de kinderopvang. In de sociale economie voorziet het akkoord in een groeipad van 1.000 extra plaatsen en wordt het indiceren versneld.

De Vlaamse Regering wil ook de doorstroom naar de reguliere arbeidsmarkt stimuleren, met terugkeergaranties voor doelgroepwerknemers voor wie de overstap geen succes is. Individueel maatwerk en de enclavewerking in private ondernemingen blijven behouden.

Over coöperatieve ondernemingen blijft het akkoord vaag. Het spreekt over het in kaart brengen van ‘eventuele drempels’ en de evaluatie van wooncoöperatieprojecten, maar zonder concrete details.

Energie en infrastructuur

Vlaanderen verhoogt de ambities voor 2030 op het vlak van windenergie (2,8 GW) en zonne-energie (10 GW), en zal de haalbaarheid onderzoeken van kleine, modulaire kernreactoren. Gezinnen en bedrijven zullen contracten kunnen afsluiten met meerdere stroomleveranciers tegelijk. Die zogenoemde supply split kan voordelig zijn voor wie toestellen als boilers of warmtepompen wil aansturen met een dynamisch contract, of om de kosten voor het thuisladen van een elektrische wagen op te volgen.

Aan openbare werken zal de nieuwe Vlaamse Regering 1,4 miljard euro extra besteden, boven op het bestaande budget van 5,6 miljard. De middelen gaan onder meer naar het onderhoud van wegen, bruggen en dijken en naar nieuwe projecten, zoals de mogelijke uitbreiding van de containercapaciteit in de haven van Antwerpen.

Ondernemersvriendelijk

Om werk te maken van een ondernemers- en kmo-vriendelijke overheid, zet de Vlaamse Regering in op meer rechtszekerheid en minder regeldruk en administratieve lasten. In alle beleidsdomeinen komt er een traject om uit te zoeken welke regels vereenvoudigd kunnen worden; tegen eind 2025 moet dat concrete voorstellen opleveren. Vergunningen krijgen bijzondere aandacht: een commissie van experts zal advies geven over mogelijkheden om eenvoudiger vergunningen te verkrijgen, en de doorlooptijd bij de Raad voor Vergunningsbetwisting moet verkorten van 1 jaar naar 9 maanden. Steuninstrumenten worden vereenvoudigd, waardoor de klemtoon meer op hun doelmatigheid komt te liggen. Voor nieuwe regelgeving wordt een kmo-reflex ingebouwd.

Klimaatpauzeknop

Om de Europese klimaatdoelen te bereiken, zal ons land zijn uitstoot tegen 2030 met 47 procent moeten verminderen. Voorlopig mikt de Vlaamse Regering op 40 procent. Op Europees vlak pleit ze voor een klimaatpauze, gezien de toegenomen nieuwe Europese regelgeving rond energie en klimaat.

Wél op de agenda staat een Vlaamse taxshift die elektriciteit geleidelijk aan goedkoper maakt, ten koste van fossiele brandstoffen, en een aanzienlijke uitbreiding van de laadinfrastructuur voor elektrische auto’s. Aan de andere kant zullen nieuwe elektrische auto’s niet langer vrijgesteld zijn van belasting op inverkeerstelling en verkeersbelasting, schrapt de Vlaamse Regering het verbod op verbrandingsmotoren vanaf 2029, en worden de regels voor de lage-emissiezones voorlopig niet strenger.