EU gaat voor duurzaam, herstelbaar en recycleerbaar

Een koelkast met energielabel A+, een wasmachine met energielabel B en een vriezer met energielabel A++. Steeds vaker kiest de consument voor de meest energie-efficiënte optie in de elektrowinkel. Die optie hebben ze dankzij de ecodesignwetgeving van de Europese Unie, die aan de hand van specifieke criteria elektrische toestellen een score geeft voor hun energieverbruik. In 2021 zouden de Europese consumenten daardoor zelfs 20 miljard euro bespaard hebben op hun energierekeningen

Van de keuken tot de kleerkast

Maar het moet beter: veel afgeschreven producten eindigen vandaag nog steeds op de vuilnisbelt of in de verbrandingsoven. Zo wordt er in de EU elk jaar 5 miljoen ton kledij weggegooid. Slechts 1% daarvan wordt momenteel gerecycleerd tot nieuwe kledij. In haar Actieplan Circulaire Economie stelde de Europese Commissie dan ook dat tegen 2030 alle textielproducten die op de EU-markt worden gebracht duurzaam, herstelbaar en recycleerbaar moeten zijn.

Voor Alessandra Moretti, parlementslid voor Italië en woordvoerder voor dit voorstel, is de nood duidelijk: “Het is tijd om een einde te maken aan het “take, make, dispose”-model, dat heel wat schade berokkent aan onze planeet, onze gezondheid en onze economie.” Daar lijkt het Europees Parlement het mee eens te zijn, want ruim 70% van de vertegenwoordigers stemde op 12 juli voor een verstrenging van de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR).

Die zou niet alleen van toepassing zijn op elektronische toestellen, meubels en kleren, maar ook op banden, verf en staal. Al in de designfase moet er rekening worden gehouden met de duurzaamheid en herstelmogelijkheden van deze producten. Ook software-updates en vervangonderdelen moeten gemakkelijker beschikbaar zijn. Alle informatie daarover zou de consument terugvinden in een digitaal paspoort dat elk product meekrijgt.

Verreikend of ver van toereikend?

Toch gaan er stemmen op dat de verstrenging niet verreikend genoeg is. Vorig jaar al stelde Stéphane Arditi, directeur beleidsintegratie en circulaire economie bij het Europees Milieubureau, dat het voorstel nog onvoldoende scherp was om van duurzame producten echt de standaardkeuze voor iedereen te maken.

Het Europees Parlement vroeg bovendien een uitzondering voor webshops, die in het oorspronkelijke voorstel wel werden meegenomen. Volgens Monique Goyens, directeur van de Europese Consumentenorganisatie BEUC, verwatert dat de inspanningen van de Commissie: "Dat zou de deur openzetten voor niet-conforme producten die consumenten kunnen bereiken.”

Nu het Europees Parlement zijn goedkeuring heeft gegeven, moet het samen met de Europese Commissie en de lidstaten nog onderhandelen over hoe de regel er dan in de praktijk zal uitzien. Goyens hoopt dan ook dat in deze fase de uitzondering uit de uiteindelijke duurzaamheidsregels zal verdwijnen.