Buurman: aan de slag met tweedehands bouwmateriaal

Architectes Eva De Clerck en Minne Warmenbol hebben een missie. Ze rollen op dit moment een project uit voor mensen die met circulair bouwmateriaal willen werken.

“We werken graag met recuperatiemateriaal, maar merkten al snel dat dat voorbehouden is voor professionals. Dat is niet logisch: heel wat consumenten willen gewoon aan de slag met bruikbaar materiaal”, vertelt De Clerck.

Hun inspiratie haalden de dames in Rotterdam, bij ‘Buurman’. Dat is een openbare werkplaats en winkel voor tweedehands (bouw)materiaal. “We vonden dat zo tof dat we dat ook in Antwerpen wilden realiseren. Het vroeg wel wat denkwerk: voor de opslag van grondstoffen hadden we bijvoorbeeld een locatie nodig. Dat werd een oude vleeshal in de Kalverstraat, waar evenwel niets voorhanden was”, duidt Warmenbol.

Afval wordt bruikbaar materiaal

Waar ze hun materiaal vandaan halen? “Uit de bouwsector uiteraard, maar ook van events, tentoonstellingen, toneeldecors, reststromen uit productie,… We hebben een breed netwerk en worden nu ook gecontacteerd door bedrijven, die aanleveren wat voor hen afval is. Denk bijvoorbeeld aan een grote motor: als die wordt getransporteerd, zit die in een kist. Met dat hout kun je nog heel wat moois realiseren”, weet De Clerck. Zo krijgt ‘Buurman’ in Antwerpen ook afgekeurde producten van een keukenproducent.

Warmenbol merkt veel goodwill bij de bedrijfswereld: “Heel wat bedrijven gaan bewust om met hun afval. In de haven van Antwerpen bijvoorbeeld wil men nog meer recupereren van wat er op het einde van de keten overblijft. We denken dan na over een win-winsituatie.”

De Clerck knikt: “Ons project wil een model ontwikkelen waar iedereen iets aan overhoudt. Zo rollen we testcases uit die we na een half jaar evalueren. Dat kost tijd en moeite, maar dit soort operaties vraagt om maatwerk. Het zou geweldig zijn mochten we een duurzame manier kunnen ontwikkelen om restmateriaal een tweede leven te geven.”

Crowdfunding, geen subsidies

Het materiaal dat ze recupereren, wil ‘Buurman’ op een laagdrempelige manier aan een breed netwerk van burgers ter beschikking stellen. “We leggen het hier in de rekken, aan zeer democratische prijzen. Op onze eerste verkoopdagen merkten we veel enthousiasme. We hebben een heel divers publiek: dat gaat van jonge mensen die doelbewust dit soort materialen opzoeken, tot mensen die met pensioen zijn en graag klussen”, vertelt Warmenbol trots.

Ondanks het enthousiasme bleek de start niet evident. ‘Buurman’ is wel betrokken bij ‘Vlaanderen Circulair’, maar kan voorlopig niet op financiële steun rekenen. Het koos daarom voor een crowdfunding om de startfase te realiseren. “We willen tonen wat we kunnen en wat voor potentieel er is. Dat brengt de bal hopelijk aan het rollen. Wij zijn ervan overtuigd dat dit project de circulaire economie kan versnellen én vergemakkelijken.”

Workshops en cursussen

Naast de verkoop van bouwmateriaal zal ‘Buurman’ ook workshops en cursussen organiseren. “Ook daarom hebben we die crowdfunding in het leven geroepen. We hebben nood aan werktafels en het nodige gereedschap. De hal moet een minder vlezig karakter krijgen”, lacht De Clerck.

Welke workshops je er dan gaat kunnen volgen? “We voorzien er op verschillende niveaus, voor starters en semi-professionals. De basis van een stoel in elkaar zetten, een eenvoudig kastje maken, plantenbakken voor buiten… Maar we willen ook wall art aanbieden, kunstwerken gemaakt van restjes. Je kan daarvoor tot de laatste splinter van het materiaal gebruiken - zelfs zaagsel”, stelt Warmenbol.

Sociale tewerkstelling

Het project voorziet ook een luik rond sociale tewerkstelling. “Dat is volgens ons een heel belangrijke schakel in de circulaire economie. Er is meer dan voldoende materiaal dat gered kan worden - het hoeft echt geen concurrentieel model te zijn.”

Warmenbol en De Clerck praatten daarom met organisaties die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt laten doorstromen. “Hun vrijwilligers zouden dan op termijn bij ons aan de slag kunnen. Ook mensen met een taalachterstand zijn welkom in het netwerk van vrijwilligers. Taal opent deuren en je kennis kan je al werkend makkelijker bijspijkeren. Zo kunnen ze op termijn ook doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt.”

De stammen van de bomen die onlangs gekapt werden aan de Gedempte Zuiderdokken, kwamen op die manier terecht bij de sociale werkplaats van Natuurpunt. “We hebben eerst de aannemer gecontacteerd, die ons de bomen heeft verkocht voor een billijke prijs. Dat hout moet nu nog even drogen en komt dan binnenkort ter beschikking. Op die manier brengen we de bomen van de stad terug bij de burgers binnen.”

Impact

Samen met de collega’s in Rotterdam hebben Warmenbol en De Clerck targets becijferd. “Daar hebben ze op één jaar tijd 284 ton aan materiaal verwerkt. Dat is het equivalent van 235 Volkswagens, of 200.000 kokosnoten”, lacht Warmenbol. “We zouden op die manier 77.000 ton CO₂ kunnen besparen op vlak van grondstoffen.”

Tenminste: als de crowdfunding slaagt. “Het gaat de goede kant op. Je mag wel niet onderschatten hoe heftig het is. Als je je doel wil behalen, kruipt er heel wat werk in zo’n campagne. Logisch, want het gaat uiteindelijk om 10.000 euro die je niet moet gaan lenen. De campagne op zich is trouwens ook een mooie communicatietool. En ik weet zeker dat als het lukt, we vertrokken zijn. We hebben de ambitie om een blijver te zijn”, besluit De Clerck.

De crowdfunding voor ‘Buurman Antwerpen’ loopt nog tot 9 maart via het platform ‘Growfunding’.