Waarom niets doen veel kan opbrengen.

Eb en vloed als levensmotto

Ik ben van nature iemand die het nodig heeft om regelmatig de rust op te zoeken. Als introvert beschik ik niet over de aangeboren energie om doorlopend intens actief te blijven. Om zinvolle activiteiten te ontwikkelen moet ik mij ook regelmatig herbronnen. Voor mij is het beeld van de getijden een inspirerende metafoor. De basis voor de sterkste, krachtigst overspoelende vloed wordt gelegd in het diepste punt van de eb (denk maar aan een tsunami). Net die roerloosheid is tegelijk de start voor een onweerstaanbare vloedgolf. “Reculer pour mieux sauter”, zegt men zo mooi in het Frans.

Voor een zinvol leven heb ik behoefte aan een evenwichtige balans tussen activiteit en niet-activiteit. Als ik druk bezig ben, wordt mijn geest dermate geabsorbeerd door de extreme uitdagingen van het moment dat er geen enkele ruimte overblijft voor de vraag wat ik wil bereiken. Kan ik dat zoals ik nu bezig ben? Zal het me dan het gewenste gevoel van vervulling bezorgen? Het komt er voor mij op aan mijn leven zo in te richten dat ik tot een goede balans kom tussen actie en rust, tussen denken en doen. Daarbij komen alle gradaties tussen hyperactief tot diepe rust zonder uitzondering aan bod.

Leren uit de muziekkunst

De muziekkunst verstaat de kunst om actie en rust af te wisselen tot een harmonisch geheel: beginnend met even te verwijlen in pianissimo, opschuivend naar piano en dan larghissimo over lento naar largo tot larghetto, verder naar adagio, dat overgaat naar andante om via allegretto over te gaan naar allegro. De aanloop naar vlugger en sterker met vivace, presto en forte, dat aanzwelt tot vivacissimo naar prestissimo en de apotheose in fortissimo. Van de prelude tot Parsifal van Wagner tot de climax van de Bolero van Ravel.

Ik moet de fasen van rust echter steeds met de volste aandacht beleven. Het is dus niet: me laten gaan, niets doen, aan niets meer denken en daarbij alle aandacht laten varen en zich overgeven aan de vergetelheid! Het komt erop aan om systematische rustpunten (van hoog bewust-zijn!) in te bouwen door dagelijkse, wekelijkse (de rustdag uit het scheppingsverhaal in de Bijbel) en jaarlijkse eb-momenten, zelfs met een sabbatjaar indien nodig.

Tijd doorbrengen om niets te doen, is investeren in de toekomst

Dat betekent weliswaar op korte termijn een verlies van opbrengst, maar het is een investering in de toekomst. De beste ideeën, die het meest opleveren, komen wanneer de geest stil is geraakt. Mijn beste zakelijke inzichten kwamen meestal thuis in mijn boomgaard in de rust van de Scheldevallei aan de voet van de Vlaamse Ardennen. Weg van de drukte van het industriële Leiebekken waar het bedrijf gelegen is.

 “All great discoveries come from a deep inner journey”.  W. Brian Arthur 

Adolf Hitler aan de basis van Boss Paints

Toen mijn vader in 1940-41 krijgsgevangene van de Duitsers was in het verre Oost-Pruisen, had hij alle tijd van de wereld om na te denken (weliswaar gedwongen!). Daar ontstond zijn droom om als eenvoudige huisschilder een verffabriek uit te bouwen. Hitler lag dus aan de basis van Boss Paints! Bij zijn thuiskomst maakte vader  die droom ook waar. Hij vergat echter zijn bron van inspiratie en stortte zich in een tomeloze, rusteloze activiteit. Het is mijn aanvoelen dat dat er mee voor zorgde dat hij veel te jong stierf.

De onbalans van de Fortis-actoren

Die noodzaak aan balans is niet alleen voor mij persoonlijk aangewezen. Ik heb genoeg voorbeelden meegemaakt van mensen die zichzelf voorbijliepen en in de problemen verzeilden. Er zijn genoeg voorbeelden van onbalans in deze tijd. Denk maar aan de burn-out epidemie. Denk maar aan de politici die na verloop van tijd uitgeblust raken, mentaal het contact verliezen met hun publiek, nederlagen oplopen, moeten afhaken vanwege ziekte, …

Zo zijn er ook topzakenmensen die, na zich jarenlang extreem en met veel succes gefocust te hebben op hun zakelijke en financiële belangen, plots in zware problemen komen, die ze helemaal niet voorzien hadden. Hun bedrijf stort in elkaar en ze moeten tenslotte smadelijk het veld ruimen (de Fortis-actoren met hun ambitieuze overname van ABN-AMRO).

Vragen aan de lezer

Hoe zit de balans tussen actie en rust in jouw professioneel leven? Heb jij ook herinneringen aan ongeplande momenten waar de werkagenda eens naar de achtergrond verzeild was, en waarin er spontaan nieuwe ideeën opkwamen? Of had je onverwacht een goed gesprek had met een medewerker? Of voel je eerder een onbalans? Wanneer zou je durven over je eigen grenzen gaan? Neem gerust contact op. Wie weet tot welke inzichten een gesprek kan leiden?