Welke rol speelt MVO in de Factories of the Future?

Hoe maakbedrijven ondersteunen naar een duurzame toekomst in België ondanks de hoge loonkost en concurrentie? Die vraag stond vanaf het begin centraal in het programma van Factory of the Future. “Met dit transformatieprogramma willen we de bedrijven helpen om een langetermijnvisie te ontwikkelen rond hun productieproces. Want er heerst wat vooringenomenheid rond de maakbedrijven. Zij zouden volgens pessimisten überhaupt niet duurzaam in België kunnen blijven produceren. Net daarom moet MVO één van de kernelementen zijn voor elke Factory of the Future.”

Maatschappelijke context is veranderd

Sinds Agoria en Sirris het Made Different-programma in 2012 aftrapten, is het beeld over de maakindustrie toch behoorlijk bijgesteld.

“Omdat met name tijdens de afgelopen vijf jaar de maatschappelijke context sterk veranderd is. Tegenwoordig is er een sterke, hernieuwde aandacht voor maakactiviteiten in België. ‘De Belgische maakindustrie is slimmer en heeft veel te bieden’, hoor je nu vaker. We zien dus een hele kering, recent mooi geïllustreerd door Donald Muylle (Dovy keukens). Hun slagzin was eerst: ‘Wij maken uw keuken’. Dat is voortaan: ‘Wij maken uw keuken in België.’

Net omdat de lokale productie, mede door de aandacht voor kwaliteit, snelle doorlooptijden en de (milieu-)kost van transport aan belang heeft gewonnen. Daar ging natuurlijk een heel bewustzijnsproces aan vooraf. Zeven jaar geleden was er nog niet veel aandacht voor MVO.”

Europese erkenning krijgen

Het werk en de verwezenlijkingen van Factory of the Future zou ook wel eens internationale weerklank kunnen krijgen. Net door de ondersteuning bij de stappen naar slim innoveren. MVO inclusief. “Dit is toch belangrijk als we de Belgische aanpak willen opschalen naar een Europees niveau. We willen het concept en het platform ook in Europa laten erkennen.”

“Wat is slim innoveren? We raden bedrijven niet alleen aan om gewoon harder te werken, maar zeker ook slimmer. Dan gaat het niet enkel om het verhogen van de productiviteit, maar ook bijvoorbeeld slimme toepassingen van (digitale) technologie om de werkvloer transparanter te maken, de operator te ondersteunen met slimme tools als digitale werk-instructies, enzovoort. Samen met Workitects (het vroegere Flanders Synergy) en Sirris geven we hierbij ondersteuning. Want ook zij dragen innovatie hoog in het vaandel.”

Inspelen op vergrijzing

Duurzaamheid is voor Factory of the Future meer dan duurzaam omgaan met energie en materialen en evolueren naar cradle to cradle denken.

“We hebben natuurlijk ook aandacht voor mensen. Neem nu de oudere werknemer van een bedrijf. Zij moeten nog altijd met plezier kunnen gaan werken. Het werk moet aangepast zijn aan hun fysieke vermogen.

En ze moeten hun ervaring kunnen doorgeven. Daarom krijgt duaal leren veel aandacht bij ons. Er moet doorstroming van ervaring en informatie zijn. Langs de andere kant helpen we de oudere werknemers met de nieuwste technieken leren omgaan.”

Niko: 100 jaar productie in Sint-Niklaas

Niko is de Belgische marktleider in schakelmateriaal, stopcontacten en huisautomatisering. Het familiebedrijf heeft 600 werknemers en elf Europese vestigingen. De productie gebeurt al 100 jaar in Sint-Niklaas. Zij deden de afgelopen jaren heel wat investeringen in de digitalisering van hun fabriek, technologisch hoogstaande machines en nieuwe technologieën. Daarnaast zetten ze maximaal in op het opleiden en omscholen van hun werknemers.

Ook op vlak van duurzame energie wil Niko een voortrekkersrol spelen. Het beschikt onder meer over 4.300 m² zonnepanelen, een groendak van 1.000 m² en regenwater- en warmterecuperatie.

“Zij hebben een mooi parcours gelopen. Het is een innovatieve arbeidsorganisatie. Factory of the Future gaat voor ‘doorbraakdenken’. Die challenge is Niko aangegaan.”

Provan: concurreren op tijd loont

Metaalbewerkingsbedrijf Provan heeft vestigingen in Genk en Bilzen. Zij doen laswerken, laser- en plaatbewerking, profielbewerking en assemblage voor klanten uit verschillende industriële sectoren.

Met de invoering van een nieuw operationeel planningssysteem gericht op Quick Response Manufacturing, besteden ze veel aandacht aan het concept van de digital factory. Het systeem stimuleert daarnaast de zelfstandigheid en verhoogt de betrokkenheid van werknemers. Mede doordat ze besloten hebben om niet meer te concurreren op prijs en wel op tijd, kunnen zij de laagste total cost of ownership garanderen.

“Bovendien heeft Provan de omzet met 20% kunnen verhogen en tegelijk hun energieverbruik met 15% kunnen verlagen.”

Newtec: één persoon kan nu 200 verschillende producten samenstellen

Newtec ontwerpt, ontwikkelt en produceert technologie producten voor satellietcommunicatie. De productiesite in Erpe-Mere is er één op maat van deze high mix/low volume-markt.

De belangrijkste transformaties: de uitrol van een digital factory, de introductie van end-to-end engineering en de omarming van een human centered productieproces. Ze zetten bijvoorbeeld in op zelfredzaamheid en zelfsturing op de werkvloer. En er werd gekozen voor een model van maximale jobrotatie: cross-trained medewerkers in alle afdelingen brengen meer flexibiliteit en laten toe de volledige operationele flow te optimaliseren.

“De laatste jaren heeft Newtec zijn mensen opgeleid tot multifunctionele medewerkers. Daardoor kunnen ze heel snel switchen naar nieuwe producten.” En ze hebben een grote first time right productie (productie goed van de eerste keer, nvdr.). Die is zelfs opgetrokken tot boven de 90 procent.”

E.D.&A.: inschakelen van maatwerkbedrijven

E.D.&A. ontwikkelt en produceert klantspecifieke elektronische besturingen voor machines en apparaten uit diverse sectoren. Sinds een aantal jaren heeft deze kmo zijn eigen productie in Kalmthout. Het gebouw is helemaal energieneutraal.

De voorbije jaren investeerden ze ook stevig in een state-of-the-art machinepark met een X-ray-systeem.

"E.D.&A. schakelt daarnaast maatwerkbedrijven in die zich on site engageren, en waarvoor op maat gemaakte digitale ondersteuningssystemen werden uitgewerkt.

Colruyt Group: Slimme productietechnieken en aandacht voor opleiding en welzijn

Colruyt Group Fine Food behoort tot de tien grootste voedingsbedrijven van België. Voor de productie van charcuterie en versbereide maaltijden bouwden ze een volledig nieuwe productiesite. Het is modulair ontworpen. In alle processen hielden ze rekening met de ecologische voetafdruk.

Zo voorziet de productiesite zijn eigen energie en heeft het ook een waterzuiveringsstation. Via bijkomende opleidingen kunnen de medewerkers zich beter aanpassen aan de nieuwe organisatie en de nieuwe technologie. Zo kregen mensen op die manier ook de kans om door te groeien en/of aan de slag te gaan in een andere afdeling van de site.

Proeftuinen: waar bedrijven leren omgaan met complexiteit

In de lijn van Factory of the Future organiseert de Vlaamse overheid via VLAIO en in samenwerking met Sirris ‘proeftuinen’.

Neem nu de proeftuin in Kortrijk. Daar kunnen bedrijven experimenteren met cobots en digitale werkinstructies. In Diepenbeek ligt de focus op precisie-verspanen in combinatie met andere bewerkingen, zoals 3D-printen en lasertextureren. In Heverlee krijgen bedrijven advies rond omvormende processen, zoals plaatbewerking.

“De proeftuin is het ideale vertrekpunt voor bedrijven die starten met operatorondersteuning”, zegt projectleider Sven De Troy. “Ze kunnen zich laten inspireren door onze demo-opstellingen. Of de handen uit de mouwen steken op een van onze workshops. Bedrijven die verder willen gaan, kunnen we individueel begeleiden met een haalbaarheidsstudie.”