Wat kan jij leren van het ICT-beleid van Universiteit Gent?

Deze keer in de kijker: Universiteit Gent.

UGent richtte in 2019 een werkgroep op rond faire en circulaire ICT, in het kader van Transitie UGent. Met die werkgroep zette het grote stappen in hun ICT-beleid. Een werkgroep met studenten, professoren, ICT’ers en medewerkers slaagde erin om duurzame ICT op de agenda te zetten.

Een puik participatief project met grote impact. Want als universiteit heeft de UGent de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de ICT-keten.

Aankoop en beleid moeten verduurzamen, maar hoe begin je precies aan zo’n transitie als grote, academische institutie?

Een duurzaam beleid als deel van de grote strategie

“Het is vooral een kwestie van durven springen", stelt Martijn De Keere, beleidsmedewerker ICT aan de UGent. “Een duurzaam ICT-beleid past natuurlijk binnen de algemene strategie, maar de eerste stappen moeten wel gezet worden.”

Toch is er bij de UGent ook veel draagvlak, ook onder studenten. Steeds meer studenten hechten belang aan het verduurzamen van de sector en willen graag dat hun laptops, schermen, kabels op een eerlijke manier geproduceerd worden. Zowel sociale als milieuaspecten zijn daarbij belangrijk.

Draagvlak en durven springen dus. Maar wat zijn dan exact de doelstellingen van UGent en zijn die ook bruikbaar zijn voor kleinere instellingen? UGent heeft de volgende doelen:

• De best beschikbare duurzaamheidscriteria en labels integreren bij nieuwe of hernieuwde overeenkomsten.
• Dialoog met hun ICT-leveranciers aangaan rond mensenrechten en duurzaamheid in hun keten.
• Een maximale verlenging van de levensduur van ICT-apparatuur.
• Het materiaal in kaart brengen en recycleren in de afvalfase.
• Het personeel (en studenten) sensibiliseren en hierover communiceren.

UGent focust daarbij op verschillende fases van het gebruiken van ICT, van aankoop tot recyclage. Als grote consument van ICT-hardware kan een universiteit invloed uitoefenen op andere bedrijven om de keten te verduurzamen. Dat kan natuurlijk met verschillende maatregelen

Tips voor duurzame ICT van de UGent

Dit zijn stappen die de UGent ondernam. Implementeer jij ze binnenkort ook?

• Kies voor TCO-gecertificeerde PC’s. ‘TCO Certified’ is een internationaal label voor IT-producten dat garandeert dat de productie op een milieuvriendelijke en sociaal verantwoorde manier gebeurt.
• Klop als publieke aankoper aan bij Electronics Watch. Deze onafhankelijke organisatie monitort de arbeidsomstandigheden in de productiefabrieken. De grootste sterkte zit in het systeem van ‘worker-driven monitoring’, waarvoor het samenwerkt met een netwerk van lokale monitors (vaak lokale vakbonden en ngo’s). Electronics Watch gaat niet alleen in dialoog met ICT-leveranciers, ze doen ook uitgebreid onderzoek naar de werkomstandigheden in ICT-producerende landen.
• Zet in op een circulair gebruik van  IT-hardware binnen de organisatie om de gebruiksduur van je toestellen te verlengen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over herstel of hergebruik. Zo kan je een tweede leven geven aan toestellen via projecten in het globale Zuiden, zoals VLIR-UOS in Cuba en Ethiopië. Is zo’n project niet mogelijk voor jou? Schenk de materialen dan aan Close The Gap vzw voor hergebruik in allerhande ontwikkelingsprojecten. Sterk verouderde of onherstelbaar defecte toestellen worden afgevoerd via Recupel, die er waardevolle stoffen uit recupereert.
• Onderschat het belang van participatie niet. Het is belangrijk dat je intern draagvlak creëert en dat je samenzit met een groep die het voortouw wil nemen en het thema op de agenda wil zetten. Je kan het interne draagvlak analyseren door na te gaan wie er meewerkt aan de doelstellingen rond faire ICT, wie de trekkers zijn, wie de betrokken diensten zijn, hoe medewerkers en andere actoren een rol kunnen spelen in het verhaal.
• Inventariseer nauwgezet je aangekochte toestellen. Zo kan je op een bewuste manier omgaan met de toestellen in roulatie. Het maakt het ook mogelijk om het inzamelpercentage van afgedankte toestellen op te krikken en meer toestellen op een gepaste manier te laten recycleren. Zo vermijd je dat toestellen vooral stof vergaren in kasten. Binnen de UGent worden er nu ook recyclagepunten ingericht, waar defecte en nog werkende ICT-toestellen en gsm's kunnen ingezameld worden.
• En verder: visie op en kennis van de problematiek is belangrijk. Nog belangrijker is interne samenwerking, waarbij dialoog en wederzijdse ondersteuning centraal staan. Externe ondersteuning, bijvoorbeeld door Fair ICT Flanders, geeft vertrouwen.
• En ten slotte: geduld is een schone deugd. Nieuw beleid vergt tijd, maar we moeten op dezelfde nagel blijven kloppen.

Wil je deze organisatie aan het woord horen? Kom dan naar de conferentie van Fair ICT Flanders op 2 december. Schrijf je hier in!

Dit praktijkvoorbeeld namen we over van Bond Beter Leefmilieu, één van de organisatoren van de Fair ICT Awards.