Sterk Geschakeld: Als de puzzel past

DAT gevoel. Zalig toch? Als de puzzel past. Als de juiste persoon op de juiste stoel zit en het daar echt goed doet. Wat kan er nog meer voldoening geven? Misschien dat jij, ondanks een mindere eerste indruk, toch die kans gekregen of gegeven hebt. Of dat jij eraan bleef werken toen het even wat minder ging. Dat je het gesprek aanging, waar nodig hulp inriep, zodat werkgever en -nemer er samen sterker uitkwamen. Vandaag willen we een lans breken voor al de mensen die erin geloofden en bleven geloven, door ons tegoed te doen aan de succesverhalen die eruit voortkomen.

De specialist in bestellingen

Zoals bij elk verhaal is er een probleem. Het zijn donkere tijden. De medewerker, een man met autisme, voelt zich niet goed in zijn job. De werkgever is van goede wil, maar twijfelt. Het werkt echt niet, ziet hij; van zodra er iets verandert zijn er problemen. Ze roepen er een coach bij. Die legt het pijnpunt bloot. De job van de medewerker lijkt heel goed omlijnd, maar een cruciaal element is over het hoofd gezien. De medewerker krijgt ook externe telefoons te verwerken en voor hem betekenen die een enorme bron van afleiding. Ze kosten hem zoveel energie dat al de rest eronder lijdt. Samen herzien ze de jobomschrijving.

Voortaan werkt de man in een aparte ruimte, omdat hij aangaf daar nood aan te hebben. Zijn nieuwe functie is heel strak afgebakend: hij doet de bestellingen. Dat is droog detailwerk waarvoor de opperste concentratie nodig is, precies de sterkte van de medewerker. Hij voelt zich goed en hij doet het goed. Hij is de verantwoordelijke van de bestellingen en zijn zelfvertrouwen schiet de hoogte in. Volgens de werkgever zijn er nog nooit zo weinig problemen geweest met de bestellingen; het is allemaal van de eerste keer correct.

“Zulke verhalen komen we regelmatig tegen”, zegt Ann Bartholomeeusen, hoofd horeca en textielservice bij maatwerkbedrijf Alternatief vzw. “Autisme in het bijzonder komt veel voor, vaak zonder die diagnose. Het gaat om mensen met normale begaafdheid die tot veel in staat zijn, maar de job omschrijving moet bij hen passen. Veel mensen realiseren zich pas dat ze tot die groep horen als ze door omstandigheden ermee geconfronteerd worden. Ze hebben het moeilijk met veranderende werkomstandigheden of ze krijgen kinderen en herkennen bij hen iets van zichzelf. Maar in se gaat het niet over al dan niet autisme of andere doelgroepen. Het gaat over zelfkennis: ben je goed in flexibiliteit of in de afspraken exact uitvoeren, heb je creatieve uitdagingen nodig of liever droge cijfers om je in vast te bijten? Soms is er iemand nodig die dat in jou ziet, omdat het voor jezelf niet duidelijk is.”

Het is nooit te laat voor een eerste kans

We kunnen allemaal wel eens iemand gebruiken die het voor ons opneemt, die ons potentieel ziet. “Een uitzendconsulent is ideaal geplaatst om als ambassadeur op te treden”, vertelt Leentje Van Rysseghem, project officer bij Travi, het centraal info- en opleidingspunt voor de uitzendsector. “Veel mensen krijgen hun start dankzij een consulent die de match ziet, ook al stelt het cv misschien weinig voor. Dat instroomverhaal is enorm belangrijk, want hoe weet je waar je kracht ligt als je de kennis en expertise nog niet hebt? Tijdens een van onze welkomstdagen voor jongeren was hier eens zo iemand. Hij had geen ervaring, nooit gewerkt na het afronden van het middelbaar, kreeg geen omkadering thuis en was behoorlijk zwaarlijvig. Qua eerste indrukken had hij dus een hele drempel te overwinnen. In die situatie is het makkelijk om in een negatieve spiraal verzeild te raken. Hij kwam dan nog eens opdagen in een T-shirt met de opdruk: “too good to beer true.”

“Mijn collega heeft hem meteen geadviseerd om voor zijn volgende sollicitatie toch andere kledingkeuzes te maken. We luisterden naar zijn levensverhaal, hij kon nauwelijks geloven dat er voor hem tijd werd vrijgemaakt. We hoorden ook dat hij graag aan brommers sleutelde en toch wel wat technische aanleg had. Dus hebben we hem een vooropleiding rond elektriciteit en veiligheid aangeboden. Ondertussen werd hij bordenbouwer en heeft hij vast werk bij een bedrijf dat LED-reclameborden zet langs de weg. Daar hebben ze nog verder geïnvesteerd in zijn opleiding en hij is daar zelfs al doorgegroeid naar een nieuwe functie. Het heeft vandaag geen zin om te wachten op die ene witte raaf. Die is er niet meer. Focus niet op de diploma’s, kijk naar vaardigheden en interesses. Als dat goed zit, kom je met wat extra begeleiding heel ver.”

De puzzel omgedraaid

Als we het hebben over puzzels die passen, dan gaat het niet alleen over werknemers die bij een werkgever passen. In de omgekeerde richting is de match even belangrijk en daar is één trend heel duidelijk. Mensen zoeken zinvol werk dat aansluit bij hun sociale en/of ecologische waarden. “Die evolutie zien wij ook bij ons”, zegt Linde Brewaeys, communicatie coördinator bij HERW!N, het collectief van sociaal circulaire ondernemers in Vlaanderen. “Als ledenorganisatie werken we met een team van een tiental mensen. Iedereen die hier de laatste paar jaren gestart is, maakte expliciet die keuze om bij een sociale onderneming te komen werken. Hetzelfde zien we bij onze leden. Op managementniveau starten daar steeds meer mensen die een hoge functie hadden, maar bewust een stap opzij zetten om een bijdrage aan de maatschappij te leveren.”

“Naarmate de circulaire economie aan terrein wint, zullen sociale ondernemingen ook steeds meer bijdragen aan klimaatactie. Circulariteit vergt nog steeds veel handenwerk en routineuze handelingen. Dat past prima bij onze doelgroep. We hebben ooit de berekening gemaakt. Iemand die in een kringwinkel textiel sorteert voor lokaal hergebruik bespaart ongeveer 14.000 ton CO2 per jaar, omdat er daardoor minder nieuw textiel geproduceerd en over grote afstanden vervoerd wordt. Dat is een aanzienlijke winst. Dus als je een grote positieve impact wil hebben op sociaal vlak en op het klimaat, zit je bij de sociale economie goed.”