Sterk Geschakeld: Inclusieve vacatures

Laat ons, nu we bijna aan het einde van deze reeks zijn, beginnen bij het begin: de vacature. De start van een hopelijk vruchtbare samenwerking en de manier waarop veel mensen voor het eerst met een onderneming in contact komen. Er is dus sprake van enig reputatie-effect, maar hier zullen we het vooral hebben over dat andere voordeel van inclusieve vacatures: goed volk aantrekken. Want uiteraard wil je de best mogelijke kandidaat voor de functie binnenhalen. Dat zal je niet lukken als je vacaturetekst al van bij de start een aantal groepen uitsluit of afschrikt.

Bovendien toont onderzoek telkens weer aan dat diversiteit op de werkvloer bijdraagt aan het succes van een onderneming. Onder meer omdat sterke kandidaten steeds meer belang hechten aan een inclusieve, sociale en duurzame bedrijfscultuur. Maar bedrijfscultuur is iets … koppig. Het laat zich niet forceren. Het moet groeien, zij het niet vanzelf. Het groeit vanuit de mensen en de teams die er deel van uitmaken. Dus inclusieve vacatures … Enfin, genoeg redenen, tijd voor tips!

Zeg het met: woorden

In het bijzonder duidelijke, simpele en neutrale woorden. Om de beste kandidaat te vinden, wil je vissen in de grootst mogelijk vijver. Het taalgebruik in je vacature bepaalt in grote mate hoeveel mensen reageren. Gender is wellicht het meest voor de hand liggende voorbeeld. Woorden als ‘ambitieus’, ‘zelfverzekerd’ en ‘stressbestendig’ blijken voornamelijk mannelijke kandidaten aan te trekken, ‘medelevend’, ‘communicatief’ en ‘zorgvuldig’ zijn voornamelijk in trek bij vrouwelijke kandidaten. Maar uit onderzoek blijkt dat als je beide soorten geslachtsgebonden woorden vervangt door neutrale termen, je bijna 30 procent meer kandidaten ziet. En daar kan best eens een geweldige non-binaire of genderfluïde medewerker bij zijn. Omdat het niet altijd evident is welke woorden neutraal zijn, bestaan daar online hulpmiddelen voor, zoals deze. (Weliswaar Engelstalig)

Gelijkaardige principes gelden voor andere kenmerken, zoals leeftijd en beperkingen. ‘Energieke spring-in-’t-veld’ klinkt wel hip, maar gemotiveerde rolstoelgebruikers of sollicitanten met decennia aan relevante ervaring voelen zich niet aangesproken. Jargon is evenzeer uit den boze. Ze werken nog niet bij jullie. Hoe moeten ze dan het jargon al kennen? Zelfs als het vrij algemeen vakjargon betreft, sluit je mensen op voorhand uit op basis van heel specifieke ervaring of opleiding. Mijd ook nodeloos moeilijk taalgebruik. Daarmee werp je een drempel op voor anderstaligen, mensen met dyslexie of simpelweg mensen die niet bijzonder taalvaardig zijn. Allemaal potentiële glanskandidaten die je niet eens te zien krijgt.

Vertel het met: verhalen

We zien vacatures nog te veel in termen van vereisten: zoveel jaar ervaring, moedertaal dit, diploma dat … Maar met elke vereiste schrap je een hele groep mensen. En ze zijn vaak minder essentieel dan je denkt. Is het echt nodig dat Nederlands de moedertaal is of kom je er wel met ‘vloeiend’? Misschien is zelfs lezen en schrijven al voldoende? Gebruik je vacature liever om te informeren over wat de job concreet inhoudt en laat mensen zelf beslissen of ze daarvoor kandidaat zijn. Omschrijf hoe een standaard dag op de werkvloer eruitziet en welke resultaten er behaald moeten worden. Nadruk op ‘resultaten’ en niet op ‘taken’. Vraag niet dat iemand heel de dag aan de lopende band kan ‘staan’, als daar evengoed iemand kan zitten, bijvoorbeeld in een rolstoel. Zeg niet dat iemand met klanten ‘praat’, als je eigenlijk bedoelt ‘communiceert’. Onderschat de vindingrijkheid van de mens niet. Handige tip: vraag iemand die de functie kent uit eigen ervaring of nabijheid om input te geven bij de vacaturetekst. Die persoon kan je ook als contactpersoon opgeven voor bijkomende vragen.

Of - weet je - neem gewoon de eerste aan die komt opdagen. Denk je dat we ermee aan het lachen zijn? Helemaal niet. Dat was exact het opzet van 12Work, een project van de sociale dienst in Mechelen. Ze maakten vacatures die de job omschreven in een vijftal kernzinnen. First come, first employed. Want laat ons eerlijk zijn: vaak test een sollicitatiegesprek vooral hoe goed iemand is in sollicitatietheater. En voor wie al even werk zoekt, gaan de vele afwijzingen het zelfvertrouwen ondergraven. Wat zo iemand kan doen als die een eerlijke kans krijgt, dat hebben we hopelijk al afdoende aangetoond in deze reeks artikels.

Bewijs het met: jezelf

In een echt sterke werkrelatie kiezen beide partijen voor elkaar. Als werkgever sta je dus ook in de vitrine. Dat gaat verder dan de voordelen van allerlei aard die je aanbiedt, maar laat ons daar beginnen. Door transparant te zijn over je aanbod, toon je wie je bent en voor welke doelgroepen er al zeker ruimte is. Enkele voorbeelden: flexibele uren, thuiswerk, betaalde dagen voor vrijwilligerswerk, extra vakantie, een ergonomiebudget, mobility as a service. Denk eraan: actions speak louder than words.

Maar woorden zijn ook belangrijk! (Toegegeven, wij zijn partijdig.) Wees expliciet en oprecht over jullie bedrijfscultuur en inclusieve visie. Dat kan een simpele stelling zijn zoals: “We hechten veel belang aan een inclusieve werkomgeving en verbinden ons ertoe elke kandidaat enkel te beoordelen op de bekwaamheid voor de functie”. In de meeste gevallen vermeld je liever geen specifieke doelgroepen. Zij voelen zich dan vooral in een hokje geplaatst. De uitzondering is wanneer die doelgroep relevant is voor de job. Als je iemand zoekt voor de beleidsdienst sociale zaken, is het een voordeel als die persoon ervaring heeft met bijstand.

Leer meer met: links

We hebben voor dit verhaal geput uit een veelheid aan bronnen die nog meer te vertellen hebben. Deze bronvermelding is dus een ideale gelegenheid om je nog meer tips, informatie en hulpmiddelen aan te reiken:

• vlaamswelzijnsverbond.be: checklist, voorbeelden en inclusieve vacaturedatabanken.
• spielwork.com: taaladvies, eerlijke arbeidsmarktcommunicatie en onderzoek.
• taaladvies.net: taaladvies.
• kliqvzw.be: stappenplan en hulpmiddelen.
• mensenrechten.nl: vacaturecheck en wetgeving rond discriminatie.
• monster.com: tips en voorbeelden rond neutraal taalgebruik (Engelstalig).
• forbes.com: tips, voorbeelden en inclusieve vacaturedatabanken (Engelstalig).