Projectontwikkelaar recupereert massa bouwmateriaal in grootschalig renovatieproject Le Jules

"Het gaat om een van onze grootste ciruculaire projecten ooit", luidt het bij ontwikkelaar Ciril. "Het ontmantelde gebouw zelf vormen we weldra om tot een ecovriendelijk wooncomplex voor 80 gezinnen, met ook nog wat ruimte voor ateliers en kantoren: Le Jules." Voor dat laatste zorgde a2o architecten in samenwerking met de studiebureaus Raco (technieken) en UTIL (stabiliteit). D+A ontwierp de nieuwe buitenruimte rond het gebouw.

De voorbije weken zijn specialisten in het oude kantorencomplex in de Brusselse deelgemeente druk in de weer geweest met het in

Zo zal een kleine aannemer uit Gent, Huismus, alvast 2.400 m² isolatiematerialen recupereren voor binnenwanden en akoestische plafonds van nieuwe woningen. Goed 3.000 m² verhoogde computervloeren wordt dan weer hergebruikt op een andere Brusselse werf van aannemer Democo, het zusterbedrijf van Ciril. Nog eens 1.000 m² gaat naar het Franse bedrijf Mobius. Tientallen armaturen worden door Ciril zelf gerecupereerd om 1.000 m² parking in Le Jules, het nieuwe project op dezelfde plaats, te verlichten, net als een groot aantal brandhaspels.

"Alle materialen worden overigens opnieuw getest op sterkte en brandveiligheid alvorens ze worden hergebruikt. Materiaal dat niet voor 100% in orde is, wordt niet opnieuw ingezet", zegt Martha Vandermaesen, van Democo, dat het circulair project mee in goede banen leidt. 

"Dit is uiteraard een totaal andere manier van werken dan op andere werven, waar de sloophamer door een gebouw gaat. Normaal gezien luidt de regel: hoe sneller, hoe beter. Maar dit is een veel duurzamere manier van werken en bovendien ook beter voor de sociale economie”, aldus Robert Kurvers, project manager Ciril.

Recyclage

Het hergebruik zorgt voor een besparing van meer dan 93 ton CO2. Dat staat gelijk met de uitstoot veroorzaakt van 558.000 gereden kilometers met een dieselauto of die van 744 keer heen en weer vliegen tussen Londen en Amsterdam (per passagier). Of met de CO2-uitstoot veroorzaakt door bijna 140 jaar ademhalen.  

Materiaal dat niet wordt hergebruikt, verdwijnt niet noodzakelijk op het stort. Arbeiders sorteren ook zorgvuldig enkele tonnen hout, glas, metaal, bekabeling, steenpuin, gips en gipskarton. Die worden gerecycleerd tot volledig nieuw bouwmateriaal. De structuur van het gebouw gaat bovendien ook niet tegen de vlakte, maar zal dienen als ruwbouw voor het nieuwe woonproject Le Jules. De totale recyclage is goed voor een CO2-beparing van meer dan 400 ton, of bovengenoemde voorbeelden maal vier dus.

Alles bij elkaar gaat het om een van de grootste circulaire projecten ooit van Ciril en Democo. "En we zijn vast van plan om in de toekomst nog meer zulke projecten samen te doen. Daar waar het kan", aldus Kurvers en Vandermaesen. "Dit bouwconcept (het ontmantelen van een gebouw, red.) staat voor een stuk nog in z’n kinderschoenen, aangezien het nog maar 2% van de bouwkost vertegenwoordigt. Maar het is wel belangrijk dat we hierin stappen zetten. We zijn er dan ook van overtuigd dat circulair bouwen een standaardvoorwaarde wordt in bouwvergunningen en bestekken. We moeten dan ook met z’n allen zuiniger omgaan met materialen, want grondstoffen worden met de dag schaarser en dus ook duurder. Duurzamer bouwen is overigens ook een manier om wonen betaalbaar te houden."

We zijn er dan ook van overtuigd dat circulair bouwen een standaardvoorwaarde wordt in bouwvergunningen en bestekken.

Ecovriendelijk wooncomplex

Als alles vlot verloopt, start de opbouw van Le Jules in de zomer. Dat wordt een ecovriendelijk wooncomplex voor 80 gezinnen, voorzien van zonnepanelen, een zuinige warmtepomp en regenwaterrecuperatie. Het gelijkvloers wordt ingevuld met productieve ruimtes zoals ateliers en de eerste verdieping zal langs de straatzijde nog steeds enkele kantoren bevatten. Die kunnen door de flexibiliteit van het ontwerp indien gewenst wel gekoppeld worden aan de appartementen, als bureauruimte, maar ook als atelier- of praktijkruimte.

Le Jules mag dan grotendeels een omgebouwd kantoorgebouw zijn, daar zal bij de oplevering nauwelijks nog wat van te zien zijn. Ciril heeft het Hasseltse a2o architecten onder de arm genomen om het gebouw van binnen en van buiten een frisse, moderne look te geven.

Het ontwerpbureau werkte daarvoor samen met met de studiebureaus Raco en UTIL, die respectievelijk de studie technieken en de studie stabiliteit verzorgden, en met D+A, dat instond voor de landschapsarchitectuur in het project. De meest opvallende – en tevens circulaire – ingreep is waarschijnlijk het vervangen van de glazen vliesgevel door een performante voorzetgevel in houtskelet. Die wordt afgewerkt met een karaktervol lichtgrijs gevelcement.

De architecten willen met de herontwikkeling naar eigen zeggen duidelijk maken dat in nieuwbouwprojecten moet worden afgestapt van het idee-fixe van een gebouw als monofunctionaliteit. Als zelfs een gebouw dat destijds ontworpen wordt als kantoorgebouw met een beetje goede wil een tweede leven kan krijgen als nieuw project met wonen als functie en werken in een bijrol, dan zou een flexibele en dus aanpasbare structuur volgens hen in elk nieuwbouwproject minstens moeten overwogen worden.  

"Achteraan komt ook een gemeenschappelijk groot terras te liggen, dat uitkijkt op de boomkruinen van de groene zone achter de site", geeft Vanhout nog mee. "Om ons duurzame verhaal volledig te maken, leggen we rond dit terras nog een minibos aan met varens, grassen, bloeiende vaste planten, wintergroene struikjes en bomen. Zo lijkt de tuin naadloos over te lopen in het groene gebied erachter. Bovendien zal dit ook het uitzicht van de nieuwe bewoners een stuk aangenamer maken."

Die eerste nieuwe bewoners nemen normaal gezien in 2025 hun intrek in Le Jules.

We namen dit praktijkvoorbeeld over van Circubuild.be.