Kom (niet) van dat groene dak af!

Het is warm geweest. De hele wereld voelde de voorbije maanden recordtemperaturen op zich neerdalen. Steeds vaker kijkt men dan ook omhoog om de effecten van die hitte tegen te houden. In slums in India worden steeds vaker daken wit geschilderd, om de warmte terug te kaatsen. Een andere optie waarin non-profits hier investeren, die ook in Europa aan een opmars bezig is, zijn groene daken.

Groen is (echt) beter

Waar de meeste daken bestaan uit isolatie, hout, dakpannen en steeds vaker ook enkele zonnepanelen, trekken groene daken een andere kaart. Boven op een traditioneel dak zorgen een waterdichtingsmembraan, aarde en planten voor extra afkoeling. Zeker in drukbevolkte steden, waar het hitte-eilandeffect de hitte nog verder de hoogte indrijft, is dat vaak broodnodig. Telkens je 10% oppervlakte extra bedekt met vegetatie, zou je de stad met een halve graad kunnen afkoelen.

De gebouwbegroening voegt namelijk niet alleen een extra isolatielaag toe aan het gebouw, maar creëert ook schaduw door de bladeren van planten. Zo trekken ze verschillende diersoorten aan, en wordt er minder warmte opgeslagen in de bouwmaterialen, waardoor de temperatuur in steden gemakkelijker naar beneden gaat. Bovendien worden groene daken vaak gecombineerd met zonnepanelen: ze zorgen dus ook voor groene energie.

Hoog in de bergen

Het BOKU, de Universität für Bodenkultur, in Wenen zette bijvoorbeeld een proefproject op dat toont hoe een groendak het gevoel van een tuin kan geven, ook als er 2 meter hoog zonnepanelen zijn opgehangen aan een pergola. Doordat de panelen semi-transparant zijn, bereikt het licht de tuin eronder, terwijl de mensen die eronder zitten nog van schaduw kunnen genieten. Door het koelingseffect van het groene dak kan de fotovoltaïsche technologie nog beter presteren.

Al is dit een oplossing met een lijvig kostenkaartje, onder andere doordat semi-transparante zonnepanelen een stuk duurder zijn en ze rusten op een aluminiumstructuur. Ook de kennis die vereist is om deze constructie te doen werken is niet van de minste. De opstelling moet voldoende afstand voorzien tussen de panelen zodat de planten kunnen groeien. Daarnaast moet de bodemlaag, het substraat, voldoende dik zijn. Naargelang de temperaturen stijgen en er minder regen valt, moet die dikte worden aangepast.

Opslaan of verzuipen

Ook in Amsterdam wordt er ingezet op groene daken, al kijken ze daar gedeeltelijk naar beneden. Ruim een kwart van de woningen zal binnen de komende dertig jaar namelijk met overstromingen worden geconfronteerd. Blauw-groene daken in Amsterdam vormen een van de pistes die daartegen kunnen helpen. Deze daken hebben, naast het substraat en de planten, een extra laag die water kan opslaan. Dat zorgt ervoor dat de luchttemperatuur tijdens hittegolven nog verder naar beneden gaat.

Een recent Amsterdams project, Resilio, verbindt verschillende blauw-groene daken via een digitaal netwerk. Zo kan het waterniveau op elk dak individueel worden gecontroleerd. Bij extreme regenval kunnen die daken tot 97% van het hemelwater opslaan. Tijdens nattere seizoenen kan er zo een buffer worden opgebouwd voor toekomstige droge periodes.