Gendergelijkwaardigheid, ook voor mannen

Wivina Briers is sinds begin jaren tachtig actief op de arbeidsmarkt. Ze heeft als zelfstandige een uitgeverij gerund en ging later aan de slag bij Boek.be. Briers deed tot een aantal jaren geleden ook marktstudies, tot ze op haar 56ste plots geen nieuwe job meer vond.

“Ook al solliciteerde ik voor zaken die op mijn lijf geschreven zijn: ik mocht gewoon niet op gesprek komen. ‘U past niet binnen het profiel’, zei men dan. Terwijl ik bereid was om freelance te gaan werken, veel ervaring heb en een breed netwerk meebreng. De enige redenen die ik kon bedenken, waren mijn leeftijd en mijn vrouw-zijn. ”

Het was voor Wivina een wake-upcall. “Ik zag mijn geslacht nooit als een drempel, maar anderen blijkbaar wel. De alleroudste discriminatie is die van de vrouw. Als je die niet aanpakt, kan je niet rond diversiteit werken. Het is de basis van waaruit alles groeit. Daarom besloot ik niet boos te zijn, maar met mijn ervaring aan de slag te gaan en naar een oplossing te zoeken”, aldus Briers.

Ze besloot haar twee sterktes te combineren: netwerken en uitgeven. “Op een nacht heb ik een businessplan geschreven. Ik wou een netwerkorganisatie, verbonden aan een business magazine, met de vrouw in een vooraanstaande rol. Ik wilde de rollen omkeren. Voor alle duidelijkheid: ik wilde geen netwerk of magazine exclusief voor vrouwen. Maar op een of andere manier draaide het daar wel een beetje op uit”, lacht ze.

X Kwadraat (X²)

Met het netwerk Xkwadraat (X²) sensibiliseert Briers bedrijven om alle geslachten gelijke kansen te geven, en dit zowel in de uitbouw van hun professionele als van hun familiale carrière. “We bedachten een award om bedrijven te belonen die daar aandacht aan besteden. Onze X²-award beloont het meest vooruitstrevende bedrijf op het vlak van gendergelijkwaardig ondernemen, work-life balans, enzovoort.”

Met een gemengde jury van zes vrouwen en drie mannen stelde X² een gedragscode op voor HR. “Om mannen en vrouwen gelijke kansen te geven, hebben we een basistekst geschreven waarmee we bedrijven auditeren en hen hiervoor een kwaliteitslabel overhandigen. Zo kunnen bedrijven hun inspanningen ook tonen aan de buitenwereld.”

Elf bedrijven schreven zich in, waarop de jury inzicht kreeg op het organigram, loonfiches,… om aan alle criteria te voldoen. “Er werden drie bedrijven genomineerd voor de prijs, en Everon Lighting werd uiteindelijk de beste leerling van de klas. Het technologiebedrijf heeft zowel een man als een vrouw aan het hoofd. Alles loopt er gendergelijkwaardig en er is ook een grote focus op diversiteit.”

Naar een meetbare gedragscode

Tijdens de jurygesprekken bleken er veel vooroordelen te spelen, zowel bij mannen als bij vrouwen. “We dienden objectiever, concreter te worden. Daarom werd onze jury een Raad van Advies, die met de opgedane ervaring onze gedragscode tot in de diepte uitschreef. Het is een code voor zowel mannen als vrouwen. Want ook mannen moeten een keuze kunnen maken om bijvoorbeeld huisvader te zijn. Ook zij worden daarin soms gefnuikt.”

Er is wel een positieve evolutie, merkt Briers, maar het gaat volgens haar nog te traag. “Heel veel bedrijven zijn bezig met gendergelijkwaardigheid, maar anderen doen echt nog steeds alsof ze bijvoorbeeld “geen vrouwen vinden”. Ik was recent bij een debat aan de UCLL, waar een 22-jarige studente zei dat ze nooit baas kon worden van een bedrijf. Ze zei letterlijk: ‘Ik denk niet dat dit mij ooit zal lukken, als ik nu naar de meeste bedrijven kijk.' Het is dus diep ingeworteld, ook bij jongeren.”

SDG 5 als basis

De duurzaamheidsvisie van X² vertrekt nochtans vanuit rapporten, aangeleverd door Bloomberg, McKinsey, Graydon en Harvard. “Die tonen een duidelijke correlatie tussen enerzijds het aantal aanwezige vrouwen in het management en op de werkvloer en anderzijds de aandacht die dat bedrijf geeft aan de klimaatdoelstellingen. Wie gendergelijkwaardig ondernemen implementeert in het HR-beleid is dus ook nog eens goed bezig voor onze planeet!”

Dat verklaart ook SDG 5 van de Verenigde Naties: ‘Gendergelijkheid bereiken, en empowerment voor alle vrouwen en meisjes’. “We kwamen erop uit dat als je een vrouwvriendelijk beleid voert, je voor iedereen goed bezig bent. Je past dan regels toe die ook manvriendelijk zijn, maar evengoed voor mensen die zich niet in een van die hokjes thuisvoelen. Het zorgt voor een heel andere dynamiek op de werkvloer als er nooit meer Kan uw vrouw dat niet doen?' wordt gezegd.”

Daarvoor zijn rolmodellen nodig, weet Briers. “Alleen al op je website kan je het beeld naar de buitenwereld veranderen. Vacatures en advertenties die als titel “Be the winner” of “Be the champion in our team” hebben, zullen eerder mannen aanspreken. Je kan zo’n teksten specifiek richten op vrouwen, met aandacht voor hun gevoeligheden, en zonder dat je discrimineert. Nu staat er bovenaan ‘m/v/x’, maar ik denk dat er veel meer winst zit in de keuze van bijwoorden.”

Motivatie boven clichés

Nog een tip voor bedrijven? “Straal uit dat je op zoek bent naar andere dingen en nieuwe talenten. En als een sollicitant langsloopt, kijk dan doorheen geslacht of afkomst. Motivatie is het belangrijkste. We denken nog al te vaak in stereotypen. Er is nu een programma, ‘Lady bouwers’, dat een dappere poging doet om het cliché te doorbreken. Maar helaas kom je nog steeds in bedrijven waar overal naaktfoto’s hangen. Als je daar als vrouw elke dag mee geconfronteerd wordt, is dat toch geen al te ‘vriendelijk’ klimaat?”

Briers wil daarom meer mannen betrekken in de dialoog. “Er is ook een belangrijke taak weggelegd voor werkgeversorganisaties, die nu vaak 'niet thuis' geven. Het volstaat niet om veel vrouwen op de payrol aan te treffen. Er dient een evenwicht te zijn in gender.”

Een voorbeeld? “Onlangs gaven we het advies om gezondheidsgerelateerde items op toiletten te voorzien. Er is namelijk bijna nergens maandverband voorhanden. Uiteraard kunnen vrouwen daar zelf voor zorgen, maar eigenlijk mag dat geen thema zijn. Als je je vinger snijdt, kan je een pleister uit de EHBO-kist halen. Als een vrouw een ongelukje krijgt, heeft die ook recht op hulp. Good practice starts there. Het is hetzelfde als zeggen dat iedereen zijn eigen pleisters moet meenemen. Dat dat soms nog tot discussie leidt als je het aankaart, vind ik jammer.”

Audit uniek in Europa

Door een audit aan te vragen bij X² kan een bedrijf zijn inspanningen op vlak van gendergelijkwaardigheid meetbaar maken. “We hebben voor onze gedragscode duidelijke KPI’s gedefinieerd op onze masterchecklist. De audit is nu geregistreerd - we zijn binnen de Europese Unie het eerste bedrijf dat voor dit soort certificering zorgt. Als je slaagt, krijg je als firma dus een certificaat waarmee je kan laten zien dat je een gendergelijkwaardig beleid nastreeft en er mee begaan bent.”

Ook in corona-tijden voert X² audits door. “Dat doen we niet met het vingertje - onze auditeurs denken in oplossingen. We hebben recent nog een aantal bedrijven doorgelicht en merken dat het belangrijk is om nog meer in te zetten op STEM-opleidingen, bijvoorbeeld voor een bedrijf als Atlas Copco. Daarom houden we in het najaar een congres daarover”, besluit Briers.