De Recupcentrale: hergebruik van bouwmaterialen in de praktijk

In 2019 was de bouwsector in Europa nog verantwoordelijk voor 40% van de uitstoot van broeikasgassen, 50% van het energieverbruik, 33% van het waterverbruik en 50% van de materiaalstromen, aldus Vlaanderen Circulair. De sector speelt, met andere woorden, een cruciale rol in de Europese doelstelling om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Vanuit dat besef werd dit voorjaar de Recupcentrale opgericht, een coöperatieve met sociaal oogmerk in Gent. De oprichters vertrokken van drie kernwaarden. De eerste is ‘milieubewust’: door aan urban mining te doen en bij afbraakwerken de bruikbare materialen eerst te verwijderen, maakt ze hergebruik mogelijk en verkleint ze de milieu-impact van de sector.

Budgetvriendelijk én kwalitatief

De tweede waarde is ‘sociaal & budgetvriendelijk’. Op de Arsenaalsite in Gent richtte de Recupcentrale een fysieke materialenbank op, uitgebaat door vzw Scrap. De coöperatieve belooft dat tweedehands bouwmaterialen er 30 tot 70 procent goedkoper zijn dan nieuwe. Daardoor wordt budgetvriendelijk en kwalitatief renoveren ook mogelijk voor mensen uit kwetsbare doelgroepen. Wie het nodig heeft, kan zelfs rekenen op extra kortingen en soms op schenkingen.

De Recupcentrale zet ook in op sociale tewerkstelling. Ze is in zee gegaan met een maatwerkbedrijf, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aangeboden bouwmaterialen opknappen.

Het laatste speerpunt van de coöperatieve is ‘lokale economie’: ze wil bijdragen aan wat ze het ‘Gent-en-omstreken-ecosysteem’ noemt, zowel aan de aanbod- als aan de vraagzijde. Door de korte keten te versterken, is minder transport nodig, wat de CO2-uitstoot verlaagt.

Als paddenstoelen uit de grond

De Recupcentrale staat niet alleen in haar missie: in heel Vlaanderen schieten soortgelijke initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Ook de Leuvense Materialenbank verzamelt afgedankte bouwmaterialen en brengt ze opnieuw op de markt. In Mechelen verwerkt Recuplan houtoverschotten tot bruikbaar hout voor professionele klanten, en in Antwerpen is er de circulaire bouwmarkt Buurman. Bij BatiTerre in Brussel kunnen bouwprofessionals hun overtollige materialen beschikbaar stellen voor andere projecten. Een andere Brusselse coöperatie, RotorDC, ontmantelt bouwelementen die ze vervolgens hergebruikt en verkoopt. Zo wordt de cirkel gesloten, ook in de bouw.