Bedrijventerreinen duurzaam herdenken is win-win

Leiedal is de oudste streekintercommunale in Vlaanderen en vandaag de dag een zeer veelzijdige dienstverlener. “We zijn actief op verschillende domeinen, voor onze 13 steden en gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen”, vertelt communicatiemanager Jeroen Vanthournout. “Samen met hen en in samenwerking met onder meer Vlaanderen en Europa, zetten we in op duurzame projecten.”

Steven Vanassche, coördinator publieke projectontwikkeling, knikt. “In onze visietekst Leiedal 2035 schreven we hoe we onze regio de komende 15 jaar willen (her)ontwikkelen en welke stappen we daarvoor moeten zetten. De nodige ruimte geven aan bedrijven was een van die ambities. In die context werden ‘transitielijnen’ als leidraad voor ons beleidsplan naar voren geschoven, gekoppeld aan zowel kwalitatieve als kwantitatieve doelstellingen. We willen meer doen met minder.”

Bedrijven vormen collectief

Leiedal gaat al jaren voluit voor reconversie, met andere woorden: oude bedrijfssites herdenken. “Het gaat echt om pionierswerk op maat. We moeten durven experimenteren, want de vraag naar ruimte om te ondernemen is groter dan het aanbod. Vroeger waren één derde van onze projecten reconversie, nu is dat al zeven op tien en we evolueren naar 100 procent. Enkel op die manier kunnen we de schaarse open ruimte in de regio vrijwaren”, stelt Vanassche.

Oude sites herdenken zorgt ervoor dat er meer mogelijkheden zijn op de beschikbare ruimte. “We gaan dan slimmer om met terreinen door een aantal zaken te collectiviseren. Kunnen we maakbedrijven op elkaar stapelen, om  de voetafdruk zo beperkt mogelijk te houden? Kunnen grondstoffen, restproducten en proceswater hergebruikt worden door andere bedrijven? Kunnen we de waterhuishouding in een kmo-zone bij heraanleg in zijn geheel aanpakken, met open grachten, gescheiden riolering en een collectieve buffer? Is het niet beter één groot parkeergebouw te zetten, in plaats van een parking per bedrijf te voorzien?”, duidt Vanassche.

“We denken graag mee over de vraag hoe je als bedrijf best omgaat met water”, vult Vanthournout aan. “Met de Green Deal bedrijven en biodiversiteit in het achterhoofd zorgen we zo ook voor een aangename omgeving. We kijken naar het totaalconcept: van inzaaien tot maaien en extensief beheer via gedeeld parkmanagement. We hebben weet van kmo-zones waar nu mountainbikeroutes passeren, en aan Kortrijk-Noord bijvoorbeeld is het aantal waarnemingen van zeldzame vogelsoorten gestegen. Van die good practices maken we een blauwdruk, die we in de toekomst kunnen herhalen en misschien zelfs opschalen.”

Gemeenschappelijke ambitie op afterwork

Hoe kan een bedrijf dat duurzame ingrepen wil doen, concreet aan de slag? “Er zijn heel wat mogelijkheden bij VLAIO, het aanspreekpunt voor ondernemers in Vlaanderen. Wat Leiedal betreft: op verschillende bedrijventerreinen hebben wij parkmanagers, die je altijd mag aanspreken. Experts en coaches binnen Leiedal kennen de identiteit van deze bedrijventerreinen en denken graag mee over duurzame mobiliteit, energie delen en dergelijke meer”, stelt Vanassche.

Bij Leiedal benadrukken ze dat die aanwezigheid de sleutel tot succes is. “We organiseren netwerkmomenten om iedereen te betrekken. Een afterwork met een inhoudelijke insteek als het ware”, lacht Vanassche. “Op zo’n ‘ken je buren’-avond merk je dat er gemeenschappelijke ambities zijn, en beseffen ondernemers ook dat delen veel voordelen heeft. Al botsen we soms ook  op drempels, die we dan kunnen aankaarten bij de bevoegde overheid. Rond energie bijvoorbeeld organiseren we nu pilootprojecten, zoals autonome energiegemeenschappen. Er beweegt heel wat.”

Impuls nodig

Hoe je ondernemers overtuigt om de duurzame weg in te slaan? “Iedereen moet de shift maken, maar er zijn er bij die pas bewegen als er een impuls is. We informeren hen over de financiële voordelen, of de evolutie qua wetgeving. Als een expert komt praten, creëert dat ook een sense of urgency. We hopen in die vroege fase zoveel mogelijk mensen te betrekken en van zodra er bewustzijn is, bedrijven te kunnen coachen”, aldus Vanassche.

“We willen bedrijven met een ruimtevraag ook maximaal ontzorgen”, vult Vanthournout aan. “Dat vereist een nieuw denkkader, weg van hoe het altijd is geweest. Dat gebeurt samen: we bekijken welke activiteiten het bedrijf uitvoert, en hoe zij de toekomst zien. Met behulp van een begeleidingstraject en op basis van data streven we naar de juiste plaats voor het juiste bedrijf.  We zetten ook in op kernversterking en de verweving van wonen en werken, voor de nodige bedrijvigheid in dorps- en stadskernen.”

Het herdenken van een bedrijventerrein creëert geregeld een win-winsituatie. “Ik denk aan Nelca, waar het terrein gesaneerd werd, met waterbuffering en ontharding. We konden zelfs een fietsverbinding leggen die er in het verleden niet was. Daar beleeft de buurt ook plezier aan”, weet Vanassche.

Leiedal organiseert ook netwerkmomenten over bedrijventerreinen heen. “Bedrijven krijgen dan de kans om hun verhaal te doen. We koppelen die ervaringen ook terug naar VLAIO en andere intercommunales. Zo kan iedereen leren van elkaar en verankeren we die leermomenten in een regionale strategie. Die strategie is broodnodig: men mag naar bedrijven kijken om duurzame ingrepen te doen, maar dat is uiteraard slechts één van de vele puzzelstukjes.”

Een overzicht van de door Leiedal gerealiseerde projecten vind je op hun website met gedetailleerde uitleg en fotomateriaal.