Vormen onze emotionele gaven de échte kracht van ondernemerschap?

Hier deelt Jan Bossuyt zijn ervaringen met jou over het waardengedreven bedrijfsleven. Zijn vijfde column gaat over de verbinding tussen emoties en rationele vermogens. 

In de vorige bijdrage kon u kennis maken met zijn doorleefde kijk op het ondernemen en vertelt hij hoe de richtsnoeren van menselijke waarden en noden leiden tot een blijvende aandacht voor MVO in de bedrijfspraktijk. 

Zonder emoties is ons verstand niets waard

Antonio Damasio deed jarenlang onderzoek bij mensen met hersenletsels. Hij ontdekte dat de rationele vermogens niet meer functioneerden bij mensen in wiens brein de zetel van de emoties definitief uitgeschakeld was. Voor alle duidelijkheid moet hierbij vermeld worden dat de neocortex als zetel van de rationele vermogens volledig intact was gebleven.

De verbijsterende ontdekking van neuroloog Antonio Damasio: zonder emoties is ons verstand niets meer waard.

Deze ontdekking van enkele decennia terug, ging in tegen de toen nog wijdverspreide houding in de psychologie dat emoties hinderlijke verschijnselen zijn, die de moeite van onderzoek niet lonen. Het idee toen was dat het er op aan komt dat onze redelijke vermogens onze emoties in toom houden. Al bij Kant vinden we deze kijk op emoties terug. Ook in de Verlichting bleef deze visie overeind. Ondanks Freud en Jung.
Damasio, en de resultaten van zijn onderzoek, zetten nu de zaken op hun kop.

Of onze emoties ons zullen domineren, hangt af van ons niveau van bewustzijn waarmee we in het leven staan. We laten ofwel onze emoties voor ons kiezen, ofwel kiezen we zelf bewust hoe we er mee omgaan.

Wat we dus ook denken, willen of niet, er zit altijd een emotionele basis onder.

Ook als we naar ons aanvoelen louter verstandelijk bezig zijn, geven onze emoties mee vorm aan ons verstandswerk. We zullen dus moeten afstappen van onze illusie over de superioriteit en de zelfstandige kracht van onze verstandelijke vermogens. Deze ontdekking heeft verregaande implicaties, waarvan het besef nog moet doordringen.
Tijd dus voor de verkenning en opwaardering van onze emotionele wereld. Niet in het minst bij ondernemerschap.

Wat is de kern van ondernemerschap? Gaat het om de logica van de cijfers, de targets, de management methodieken, …of onze positieve emoties?

Duurzaam succesvol ondernemerschap is altijd een verhaal geweest van stimulerende emoties: mogen dromen, inspiratie volgen, vertrouwen geven en krijgen, intuïtief aanvoelen, verbeelding, geloof, verkenningsdrang, optimisme, de angst voor het onbekende doorstaan, mensen verbinden en meekrijgen door te inspireren. De cijfers kwamen nadien, bij de uitwerking.

Ik zeg dat met veel overtuiging, want ik baseer mij daarvoor op mijn ervaring met de Colora winkels. Ons eigen verhaal bij Boss Paints van het ontstaan van de Colora winkels was een droom, het was een zaak van het zien van mogelijkheden die anderen niet zien, van dienstbaarheid naar mensen, van de verbeelding, van een naïef geloof in onze overtuiging, en van vertrouwen. Hadden wij toen een klassieke raad van bestuur gehad die een waterdicht, met cijfers onderbouwd business plan eiste, dan had het geen schijn van kans gekregen. Het opzet ging in tegen alle toen gangbare bedrijfslogica. Wij konden onmogelijk het succes vooraf bewijzen. Maar het feit is dat Colora vandaag één van de 2 basispijlers is van Boss Paints.

Succesvolle ondernemers zullen het  bevestigen: positieve emoties motiveren mensen en slagen erin om hun energie duurzaam op te wekken én in te zetten voor een droom of een bedrijfsmissie. Waar koele cijfers heersen, heersen ook dwang en plichten. Daarbij wordt er afscheid genomen van het meest menselijke, namelijk emoties en enthousiasme.

Ten slotte wil ik nog opmerken dat er volgens mij twee soorten emoties bestaan. Er is, naast de voornoemde positieve emoties, ook de realiteit van de lagere emoties: kwaadheid, hebzucht, wantrouwen, gemakzucht, moedeloosheid, afgunst, misprijzen, ongeduld, frustraties, irritaties, twijfel,…. Ik heb uit eigen ervaring moeten leren  dat we deze realiteit best niet verdringen, maar ze leren bewust te ontmijnen door ze te aanvaarden. Dan kunnen die positieve emoties de volle kansen krijgen.

Vragen aan de lezer

Wat houdt ons tegen om ons te laten leiden door de inspiratie van onze dromen bij het opstarten van een zaak of een nieuwe afdeling binnen een bestaand bedrijf? Hoe kunnen we die boeiende binnenwereld van de eigen emoties verkennen? Hoe gaan we een mentaal evenwicht ontwikkelen bij alle stormen en crisissen die bij de geboorte van een bedrijf/afdeling komen kijken?

Neem gerust contact op. Wie weet tot welke inzichten een gesprek kan leiden.

Nieuwsgierig?

Ben je nieuwsgierig geworden naar de achtergrond van deze doorbraak in de moderne wetenschap? Je kan daarover meer lezen in volgende boeken:

  • Antonio Damasio, Ik voel dus ik ben. Hoe gevoel en lichaam ons bewustzijn vormen.
  • Antonio Damasio, Het gelijk van Spinoza. Vreugde, verdriet en het voelende brein.
  • Beide boeken zijn uitgegeven door de Wereldbibliotheek Amsterdam.
  • Jan Bossuyt, De magie na overgave. Met de ladder naar bewust-zijn als methodiek. Yin Books.

Jan Bossuyt was 40 jaar lang algemeen directeur van het familiebedrijf Boss Paints uit Waregem. Hij stichtte de Colora verfwinkelformule met advies. Nu is hij nog bij Boss actief als bestuurder. Daarnaast is hij ook de bezieler van een blog over ‘Bewust leven & duurzaam ondernemen’. Daarover heeft hij ook 2 boeken geschreven