Een waarachtig waardengedreven bedrijf, waaraan herkent men dat nu concreet?

Ik krijg die vraag regelmatig voorgeschoteld. Het is ook een logische vraag van ondernemers en andere geïnteresseerden in het maatschappelijk verantwoord of duurzaam ondernemen. Ze krijgen daarop meestal geen bevredigend antwoord. Daarom blijven ze deze vraag stellen.

Van mij krijgen al die mensen een kort, en hopelijk duidelijk antwoord. Ik meen dat innerlijk doorleefde waarden pas betekenis en geloofwaardigheid krijgen, als men ze ook uiterlijk kan waarnemen in het beleid, de beslissingen, de houding en het gedrag van de leiding. Op basis van mijn ervaringen in mijn lange loopbaan in Boss Paints kan ik mijn antwoord illustreren met heel wat concrete illustraties. Op die manier hoop ik handvaten aan te reiken om waarachtig van nep duurzaamheid in het ondernemen te onderscheiden. Zonder volledig te willen zijn, kan ik toch een aantal zichtbare kenmerken aangeven rond twee cruciale thema’s in het dagdagelijkse functioneren van een bedrijf, namelijk 1) de beslissingen van het bedrijf en de uitvoering ervan tot in de dagelijkse bedrijfsvoering op de werkvloer, en 2) de ingesteldheid van de leidinggevenden.

1. Zichtbare kenmerken van de beslissingen van het bedrijf en de uitvoering ervan:

• Zorgen dat de nodige personeelsbezetting beschikbaar is om de beloofde en verwachte kwaliteit van het bedrijfsaanbod effectief te kunnen waarmaken. Anders gezegd: niet besparen op broodnodige beschikbaarheid en ondersteuning naar het cliënteel toe.
• Kwaliteit laten primeren boven volume. Slechts zoveel bestellingen en klanten aannemen als men kan blijven bolwerken,  zonder de kwaliteit in het gedrang te brengen.
• Mensen – medewerkers – niet zien als een kost, maar als een kapitaal. Het bedrijf moet erin blijven investeren, ze opleiden en vormen, en ze begeleiden en coachen.
• Alleen de juiste mensen aanwerven, anders niet, zelfs al is het dringend, door bijvoorbeeld de geschiktheid van familieleden bij de aanwerving op dezelfde manier te behandelen als (doorsnee) andere  medewerkers.
• Actief mensen kansen geven op loopbaanontwikkeling en  jobrotatie.
• Iedereen ruim informeren over de cijfers (omzet, rendabiliteit, balanstoestand, enz.), de evolutie ervan, de strategie en de toekomstplannen.
• Geen statussymbolen voor  de directie: geen dure wagens met voorbehouden plaatsen, geen luxekantoren, en vul zelf maar verder in…
• Comfortdiensten aanbieden zoals strijkdiensten, kinderopvang tijdens vakanties, fietsonderhoud, koelkast voor dagverse maaltijden, ophaalpunt voor postpaketten, enz.
• De nodige inspanningen doen om de duurzaamheid binnen de eigen bedrijfsactiviteiten te verbeteren.
• Alle nodige investeringen doen in mensen en uitrusting die nodig zijn voor het voortbestaan van het bedrijf op lange termijn, zelfs al betekent dit mindere resultaten op de korte termijn.

2. Zichtbare kenmerken van houding en gedrag van de leidinggevenden:

• Kleine dagelijkse contacten in acht nemen, zoals: goeiedag zeggen, bedanken, zich excuseren, enz.
• Moeilijke beslissingen over ontslag niet delegeren naar de personeelsdienst, maar zelf een meeting met de betrokken afdeling voorzitten en confrontaties daarbij niet uit de weg gaan.
• Eigen bezigheden zonder aarzelen kunnen onderbreken, als de klant of de medewerker mij, als leidinggevende of collega, nodig heeft en met volle aandacht kunnen luisteren. Als de situatie het vereist én de emoties hoog oplopen, is het belangrijk dat leidinggevenden zichtbaar en aanspreekbaar zijn, zelfs als ze daarvoor uit de eigen comfortzone dienen te gaan.
• Voortdurend de klant voor ogen houden, en zeker de klant van de klant goed in de gaten houden: wie zijn ze,  waar liggen zij van wakker, wat zouden wij nog verder kunnen doen voor hen waar ze nu nog niet aan denken, maar waar ze gretig zouden op inspelen moesten we het aanbieden, gelegenheden zoeken om ze te kunnen beluisteren, bijvoorbeeld via werknemerspanels, observaties (in alle openheid naar klanten) in winkels, …
• Zelf regelmatig met de klant bezig zijn en het voorbeeld geven over de manier waarop de klant zou moeten benaderd worden.
• Zich ten allen tijde eerbiedig en respectvol uitlaten over mensen, zelfs al leent hun gedrag en houding zich op eerste zicht daarvoor niet.
• Anderen krediet geven voor successen, en zelf de verantwoordelijkheid nemen voor mislukkingen: let others shine.
• Zich kwetsbaar kunnen opstellen: eigen falen en zwakheden kunnen toegeven. (Dat is trouwens een krachtige methode om anderen toe te laten op hun beurt de eigen tekortkomingen aan te geven.)
• Medewerkers ontslaan met een menselijk gezicht.
• Werken aan de eigen ontwikkeling, o.a. door communicatieve vaardigheden verder te ontwikkelen.
• Het echt hebben voor mensen door hun emoties te erkennen, ze te aanvaarden en erop in te spelen (wat niet hetzelfde is als eraan toegeven) via diverse vormen van verbindende communicatie. In één woord: mensen respecteren. Ook bij de aanpak van zaken die binnen in het bedrijf niet door de beugel kunnen, komt het erop aan om ze eerst te onderzoeken met de nodige rust en openheid voor de verschillende kanten aan het verhaal en voldoende nieuwsgierigheid naar wat er juist is gebeurd.
• Nederigheid beoefenen door de afwezigheid van priviléges en statussymbolen (af te schaffen), zoals bijvoorbeeld gereserveerde parkeerplaatsen, duurdere bedrijfswagen en grotere kantoren voor de directie, hogere kaderleden, enz. Een andere vorm van nederigheid is om te beginnen jezelf te bevragen bij de aanpak van problemen en niet eerst naar het aandeel van collega’s te wijzen. Ben je, als leidinggevende, niet betrokken bij het probleem, dan kan je vragen wat je zelf kan bijdragen aan mogelijke oplossingen.
• Een voorbeeld zijn inzake ethisch gedrag zowel op het niveau van het beleid (bijvoorbeeld inzake het betalen van belastingen) als op concrete dagdagelijkse ‘kleine’ praktijken zoals (dezelfde) geen voordelen in natura, voor familie- en personeelsleden).
• Een goede relatie onderhouden met de bewoners rond de bedrijfssite.

Welke vragen heb jij als lezer?

Wil jij jouw verhalen over de concrete inhoud van een waardengedreven bedrijf met mij delen? Welke elementen in de houding of het gedrag van de bedrijfsleiding apprecieer jij of storen jou in jouw bedrijf? Neem gerust contact op. Wie weet tot welke inzichten een gesprek kan leiden?