Afrika vergroenen met de glimlach

De woestijn wint terrein in landen als Tanzania en Kenya. Daar speelt de klimaatcrisis een rol in, door de toename van extreme weersomstandigheden. Maar ook de lokale landbouw draagt bij aan het probleem. Boeren verwijderen wilde bomen en planten om meer ruimte te creëren voor hun gewassen. Graslanden raken uitgeput door overbegrazing. Die effecten van landbouw en klimaatverandering versterken elkaar. Extreme regenbuien vallen op een verharde, onbegroeide bodem, waardoor het water amper infiltreert en vooral vruchtbare grond wegspoelt. In het dorre, kale landschap dat zo ontstaat, lopen temperaturen hoger op. De boeren moeten uitwijken naar andere gronden. Een vicieuze cirkel van bodemerosie ontstaat. De Nederlandse NGO Justdiggit doorbreekt die vicieuze cirkel … met halve cirkels.

De bund: als de aarde lacht

“We zijn op een missie om Afrika in 10 jaar te vergroenen en zo de aarde weer af te koelen”, staat te lezen op de website van Justdiggit. Met welke geavanceerde technologie willen ze die ambitie waarmaken? De spade. Voornamelijk. Justdiggit zweert bij het inzetten van natuurgebaseerde oplossingen die weinig of geen technologie vereisen, zoals bomen planten en beschermen en grassen kweken op afgeschermde zones. Maar de techniek die het meest in het oog springt, is ongetwijfeld de bund. Of zoals Justdiggit ze graag noemt: earth smiles.

Een bund is extreem simpel. Je graaft een grote kuil in de vorm van een halve maan en langs de buitenzijde maak je een laag muurtje met de opgegraven aarde. Bij voorkeur oriënteer je de bunds op een helling ongeveer zoals de schubben van een vis met de omwalling telkens aan de lagere kant. Als het dan regent, houden de walletjes het regenwater tegen. Zo spoelt er minder grond weg en kan het water in de bodem trekken. Voor extra effect kan je zaden planten in de kuil. Die eenvoudige aanpak past bij de Afrikaanse context, waar niet al teveel middelen voorhanden zijn. Maar ook in Ierland maken ze gebruik van bunds om veengebieden te herstellen.

©Justdiggit

Traditie en technologie

Het lijkt misschien te simpel om waar te zijn, maar de resultaten zijn best spectaculair. Op een jaar of twee kleuren niet alleen de bunds zelf, maar ook het gebied errond helemaal groen. De lokale gemeenschap kan het gras op duurzame wijze oogsten als veevoer en handelswaar. De aanpak van Justdiggit blijft dan ook niet beperkt tot bunds graven. Ze werken nauw samen met lokale gemeenschappen om de vergroeningsprojecten te onderhouden en op te schalen.

Daar ligt het raakvlak tussen traditionele, natuurgebaseerde oplossingen en moderne technologie. Justdiggit gebruikt satellietbeelden om de impact van hun acties op te volgen en geschikte projectgebieden te selecteren. Ze zetten mediacampagnes op om hun boodschap lokaal te verspreiden en internationaal middelen te werven. Momenteel ontwikkelen ze zelfs een vergroenings-app die de plaatselijke boeren van de nodige informatie voorziet en hen stimuleert om aan de slag te gaan. En als je zelf Justdiggit wil steunen, kan je gebruik maken van ZoekGroen. Dat is een zoekmachine naar het voorbeeld van Ecosia, waarvan de inkomsten grotendeels richting Justdiggit gaan.