Sociaal ondernemerschap
Definities
We definiëren sociaal ondernemerschap als innovatieve, sociale waarde creërende activiteiten die plaatsvinden in verschillende omgevingen: zowel in niet-winstgedreven (non profit) als in winstgedreven (profit) omgevingen.
Een sociale onderneming is een onderneming die boven alles aan een maatschappelijke uitdaging wil werken. Met andere woorden: vooral 'maatschappelijke winst' wil genereren. Dit doet ze door een sociaal probleem of marktfalen in te perken, een sociale behoefte of uitdaging in te vullen en dat op een ondernemende, marktgerichte wijze. Dat wil zeggen: door eigen inkomsten te genereren en zo zelfvoorzienend te zijn.
Veel sociale ondernemers vinden we terug in de 'sociale economie'. Dat is een verzamelnaam van organisaties, bedrijven en initiatieven die de realisatie van enkele maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en bepaalde basisprincipes respecteren:
- voorrang van arbeid op kapitaal;
- democratische besluitvorming;
- maatschappelijke inbedding;
- transparantie;
- kwaliteit en duurzaamheid.
Door de finaliteit van haar activiteiten, de democratische besluitvorming en de manier van opbrengstverdeling onderscheidt ze zich van de privé-sector (ook wel “zakelijke” of “reguliere economie” genoemd).
Goede ondernemers
Sociale ondernemers moeten van vele markten thuis zijn. Maar ze moeten in de eerste plaats goede ondernemers zijn. Sociale ondernemingen moeten - zoals alle ondernemingen - een concurrentievoordeel vinden en dat zo scherp mogelijk uitspelen. Met andere woorden: ook sociale ondernemingen moeten fungeren in een cultuur van klantgerichtheid, lage kosten, scherpte, kwaliteit, hard werken, optimaliseren, …
Maar dus ook in profit omgevingen vinden we sociaal ondernemerschap terug. Vaak in coöperaties maar ook in andere 'klassieke' ondernemingsvormen. Sommige bedrijven lijken 'klassiek' - doordat ze bijvoorbeeld producten verkopen en daar winst mee maken - maar zijn wel degelijk sociale ondernemingen.
Bij nader inzien zijn ze immers opgestart als een manier om niet middelen uit bijvoorbeeld subsidies, maar wel uit 'de markt' te halen om primair een sociale missie te realiseren. Sommige organisaties (verenigingen, groepen, stichtingen, ...) zijn heel sterkte sociale innovatoren maar dan weer geen sociaal ondernemers - omdat ze niet marktgericht werken.
Kenmerkend voor sociale ondernemers is dus dat ze hun missie op een ondernemende, marktgerichte manier realiseren. Denk aan de verkoop van producten, het verhuren van diensten, het vermarkten van kennis, ...
Sociale innovatie
Wanneer verschillende actoren, verschillende expertises of verschillende hulpmiddelen op een nieuwe manier verbonden worden om een maatschappelijke behoefte in te vullen, spreekt men van 'sociale innovatie'. Het is een innovatieve oplossing voor een maatschappelijk belangrijke uitdaging die resulteert in een product, dienst, organisatiemodel en/of methode.
- Het 'sociale' slaat op het feit dat de innovatie een maatschappelijke behoefte (maatschappelijke uitdaging) aanpakt. Denk aan multidimensionele maatschappelijke problemen van de meest kwetsbare groepen in de samenleving. Of aan klimaatverandering. Of aan eenzaamheid in een stadscontext.
- Een oplossing is 'innovatief' als het gaat over een nieuw of significant beter(e) product, dienst, proces, marketingmethode en/of organisatiemodel. Het gaat dus over zowel 'dit heeft nog nooit iemand bedacht' ideeën als over het toepassen van bestaande ideeën op een nieuwe doelgroep of over het opschalen van een project rond een nieuwe maatschappelijke uitdaging.
Meer info en bronnen
- De Sociale Innovatiefabriek promoot, begeleidt en ondersteunt sociaal ondernemerschap en sociale innovatie ten voordele van maatschappelijke uitdagingen.
- De Punt
- Flanders DC
Gerelateerde inhoud
-
Op 2 en 3 juli vindt in Antwerpen een Open Space Retraite plaats met het thema ‘Wereld in Transitie: Alternatief Handelen. Nieuwe energie.’ Jan van den Nieuwenhuijzen, ex-CEO van HR-dienstverlener SD Worx, leidt op 2 juli het dagprogramma in.
-
Zoeken naar gemeenschappelijke uitdagingen en mogelijkheden om samen te innoveren. Dat was het opzet van een sessie die de Sociale InnovatieFabriek samen met bedrijvennetwerk Business & Society Belgium organiseerde eind mei.
-
-
Het inspiratie- en netwerkevent WIN∞ van de Sociale Innovatiefabriek, waar we elders in deze website over berichtten, sloot af met de keynote van Jonathan Bland (UK), internationaal expert in sociale innovatie en sociaal ondernemerschap. Achteraf benadrukte hij in een gesprek met MVO Vlaanderen de kracht van een doordacht sociaal businessmodel.
-
Op 14 oktober vond het inspiratie- en netwerkevent WIN∞ plaats, een initiatief van de Sociale Innovatiefabriek. De 350 genodigden doken gedurende de dag in verschillende zalen waar hen vernieuwende sociale businessmodellen en inspirerende ontmoetingen te wachten stonden. “Blijf vooral verder sociaal innoveren. De maatschappelijke relevantie is vanzelfsprekend”, klonk het in de openingsspeech van Vlaams minister voor Innovatie Philippe Muyters.
-
Onze maatschappij is volop in beweging. Ondanks of misschien dankzij de ecologische, economische en sociale crisissen zoeken we massaal innovatieve oplossingen.