Biodiversiteit
Biodiversiteit is de totale verscheidenheid aan leven op aarde. Die verscheidenheid is enorm en omvat mensen, dieren, planten en alle andere organismen. Biologen schatten dat er meer dan 40 miljoen soorten op de wereld zijn, waarvan we er enkel zo'n vier miljoen kennen. Biodiversiteit zorgt ervoor dat we kunnen beschikken over schoon water, vruchtbare grond, voedsel en grondstoffen voor onze economie. We zijn er dus afhankelijk van. Daarom moet het ons zorgen baren dat de bioversiteit in ijltempo afneemt.
Biodiversiteit neemt af
Europa verloor 30% van zijn biodiversiteit sinds 1970. In de tropen bedraagt dat percentage maar liefst 60%. Dat de bioversiteit afneemt is grotendeels te wijten aan menselijk handelen: milieuvervuiling, houtkap, overbevissing en urbanisatie. We gebruiken simpelweg meer natuurlijke hulpbronnen dan de aarde kan herstellen.
Het gevolg is grootschalige ontbossing, waterschaarste, uitstervende diersoorten en afnemende kwaliteit van landbouwgronden. Voor landbouw, bosbouw en visserij is een gezond ecosysteem en vruchtbare grond onmisbaar. Voorspeld wordt dat er een steeds fellere concurrentiestrijd zal ontstaan tussen de verschillende bestemmingen van land:
- voor het verbouwen van voedsel
- voor biobrandstof
- voor urbanisatie
- voor het houden van vee
- voor natuurbehoud.
Als het verlies aan biodiversiteit onverminderd doorgaat, kost dit de wereldgemeenschap $50 miljard per jaar. (Global Diversity Outlook).
Urgentie
Verlies aan biodiversiteit creëert een groeiende urgentie bij samenlevingen en bedrijven om er iets aan te doen. Het verduurzamen van de productieketen is daartoe een essentieel instrument. Bedrijven worden daarbij niet alleen aangesproken op hun eigen handelen, maar ook op de effecten in de hele keten.
Daarnaast is een groeiend aantal bedrijfssectoren, vaak gesteund door overheden, actief om te verduurzamen. In het afgelopen decennium is een toename te zien van het aantal beschermde natuurgebieden. Toch valt de aandacht van het bedrijfsleven voor biodiversiteit nog tegen. Minder dan een vijfde van de grootste bedrijven ter wereld ziet biodiversiteit als een belangrijk strategisch thema.
Bedrijven en biodiversiteit
Belgische bedrijven hebben grote invloed op de wereldwijde biodiversiteit vanwege onze open economie: de import/export en handel in grondstoffen en producten. Vooral de landbouw, grondstoffenwinning en industrie hebben een groot effect op de biodiversiteit, doordat ze gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen. De invloed van bedrijven op biodiversiteit levert zowel risico's als kansen op.
Risco's
- Reputatieschade: wanneer bedrijven geen rekening houden met de omgeving waarin zij opereren, kunnen er schandalen ontstaan die leiden tot reputatieschade. Met name in de levensmiddelen-, hout-, katoen- en oliesector komt dit regelmatig voor.
- Toegang tot land neemt af. Bedrijven die niet zorgen voor een adequate bescherming van de biodiversiteit van het land waar zij gebruik van maken, lopen het risico op uitputting en daardoor afnemende opbrengsten.
- De toegang tot kapitaal wordt steeds meer afhankelijk van voorwaarden die een bank stelt aan (aspecten van) biodiversiteit.
- De toegang tot de markt wordt steeds meer bepaald door eisen die grote inkopers, zoals de overheid, stellen op dit punt.
- Continuïteit in de voorziening van grondstoffen is alleen mogelijk als de biodiversiteit wordt versterkt.
- Bedrijven lopen steeds meer kans op vertragingen of boetes wanneer zij zich niet aan regels en beleid houden.
- Onvoorziene effecten van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit kunnen leiden tot financiële aansprakelijkheid.
Kansen
- Het ontwikkelen van producten of diensten die geen of weinig impact hebben op biodiversiteit.
- Het creëren van markten voor ecosysteemdiensten. (bijvoorbeeld CO2 en water).
- Het investeren in innovatie en onderzoek, bijvoorbeeld naar efficiënter grondstoffengebruik.
- Ondernemingen die hun impact op de biodiversiteit meten, kunnen beter omgaan met de kansen en risico's.
- De consument heeft een groeiende vraag naar (gecertificeerde) duurzame producten. Ook potentiële investeerders (pensioenfondsen, duurzame beleggers) letten steeds meer op dit aspect.
- Nieuwe certificeringen en meetsystemen verhogen de druk op bedrijven om rekening te houden met biodiversiteit.
Bronnen
- Biodiversiteitsrisico per sector, F&C Asset Management 2004, in: Business and biodiversity
- Biodiversiteit op MVO Nederland
Gerelateerde inhoud
-
In februari is het rapport “Groene businessmodellen: Hoe kunnen bedrijven ermee aan de slag?” verschenen. De studie bekijkt op welke manier bedrijven en de overheid ervoor kunnen zorgen dat groene businessmodellen de motor worden van een groene economie.
-
Brouwerij Huyghe uit Melle, vooral bekend om haar Delirium Tremens, gaat als eerste grote brouwerij in Vlaanderen werken met lokale gerst. Ze heeft een overeenkomst getekend met het nabijgelegen Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) voor een experiment met zomergerst.
-
Moespom is een Oost-Vlaams familiebedrijf dat al drie generaties lang regionale aardappelen verhandelt. Sinds vijf jaar telen ze die ook zelf. De productie verloopt energiezuinig en waterbesparend. Ze proberen zelfs hun afnemers te overtuigen om in te zetten op zinvolle verpakking, zoals papieren verpakking. “Wij proberen het imago van de aardappel op te krikken”, vertelt zaakvoerder Laurent Verhelst.
-
Drukkerij Bolton uit Aalst sloot een samenwerking met vzw Steunpunt Welzijn. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden voortaan dagelijks ingezet als fietskoerier voor het bedrijf. Begin 2017 verhuisde de drukkerij al naar een energiezuinig gebouw. Ze blijven nieuwe MVO-inspanningen leveren dankzij het actieplan van het VOKA Charter Duurzaam Ondernemen.
-
Succesvol ondernemen is een zaak van goed samenwerken.
-
Advies en Consultancy voor bedrijven op gebied van duurzaam ondernemen, Circulaire economie en to
Expertise Als consultant Circulaire economie begeleid ik KMO's naar het circulair denken, ecologische en econo