Water is voor ons brouwers cruciaal

De Laet: In 2013 ondertekenden we het VOKA Charter duurzaam ondernemen. Daarvóór hebben we op al onze machines tellers geplaatst, om ons water-, gas- en stroomverbruik te meten. We installeerden ook een monitoringsysteem met alarm, zodat we problemen snel konden opmerken en ingrijpen indien nodig. We vroegen daarop een auditeur van Engie om ons door te lichten volgens hun ‘Energy Transition Roadmap’. Daarna schakelden we over op zuinige verlichting, zorgden we voor meer isolatie van stoom- en glycolleidingen & lekdetectie…

We hebben ook een brouwingenieur laten komen om vast te stellen hoeveel energie we besteedden per gebrouwen liter bier. De energie die onze brouwketel vereist, is intussen gedaald van 315 mJ per HL in 2008 naar 68 mJ in 2022. Het stroomverbruik voor ons bier daalde op die manier van 27,5 kWh in 2008 naar 11 kWh per hectoliter in 2022.

U was in 2018 ook een van de gangmakers van de Green Deal voor Brouwers, die specifiek aandacht heeft voor waterbesparing.

Binnen de Raad van Bestuur van Belgische brouwers heb ik toen op tafel geklopt. Water is voor brouwers cruciaal, als ingrediënt voor ons bier. Voorlopig kost water in vergelijking tot andere grondstoffen niet al te veel, maar het is goud waard. Dus ook in tijden van droogte wil ik als brouwerij nog grondwater kunnen oppompen,. De bedoeling van die Green Deal was, en is nog steeds, concrete initiatieven te nemen om duurzamer met water om te springen.

Er waren bij de ondertekening negen brouwers die zich engageerden. Hoeveel zijn het er intussen?

We zijn nu met vijftien brouwers in de Green Deal gestapt en we hopen nog meer collega’s te inspireren. Initieel waren concullega’s terughoudend om de nodige informatie te delen met de overheid, maar iedereen mag toch zien hoe je als bedrijf wil verbeteren? Er zijn qua watergebruik talloze besparingsmogelijkheden, die de zaken ook efficiënter laten draaien.

Kan u daarvan een voorbeeld geven?

Wel, wij doen bijvoorbeeld aan high gravity brewing. We maken dan een brouwsel met een hoger percentage alcohol, waar we dan ontlucht water aan toevoegen op het einde van het productieproces. Zo moet je minder koken, minder afkoelen, minder stockeren, minder volume koel houden bij de lagering,... Bij filtratie moet je in laatste instantie gewoon nog wat water toevoegen. Sommige brouwers vinden dat heiligschennis, maar zo’n zwaarder wort is duurzaam denken.

Dat procédé maakt het mede mogelijk dat onze milieu-impact beperkt blijft, ondanks de groei van ons bedrijf. In 2010 brouwden we rond de 100.000 liter bier, nu zitten we aan bijna 300.000 liter. Maar het brouwproces vereiste vroeger 8,7 liter water per liter bier - vandaag is dat nog 2,85 liter.

Dat komt ook omdat jullie water hergebruiken voor heel wat bedrijfsprocessen.

(knikt) Wij lozen ook al jaren minder water. Toen corona ervoor zorgde dat hier maar 1 vrachtwagen per dag aanreed, hebben we van de gelegenheid gebruik gemaakt om een volledig nieuw buizensysteem aan te leggen. We hebben nu een gescheiden regenwatersysteem, ondergrondse citernes,… Zo creëerden we een stockage van 450 kubieke meter regenwater dat we kunnen recupereren.

Zetten jullie ook in op waterzuivering?

Zeker: we hebben de in de voorbije jaren verdubbeld en geoptimaliseerd. We zuiveren ons water in twee fasen. Gezuiverd afvalwater gebruiken we als kuiswater in de waterzuivering, maar via omgekeerde osmose kunnen we 65 procent van dat water nog eens extra zuiveren. Het gaat dan om 15-16 kubieke meter drinkbaar water per uur, dat we kunnen hergebruiken voor alle toepassingen in de brouwerij, behalve dan als ingrediënt. Verder kunnen we ook met een warmtekrachtkoppeling het biogas van onze waterzuivering gebruiken voor de aanmaak van elektriciteit én warm water.

De ingrepen die jullie deden, vragen wel nodige investeringen.

Op vlak van waterzuivering is onze investering al terugbetaald - het ging om 900.000 euro.

Als je het grote plaatje niet uit het oog verliest, kom je er altijd op uit dat duurzaamheid goed is voor uw portefeuille.

Alles wat leidt tot een daling van de productiekostprijs, betekent een meerwaarde op termijn. In 90 procent van de gevallen is er een terugverdientijd van je investeringen. Neem nu onze nieuwe brouwzaal, die 5 miljoen euro heeft gekost. We verbruiken er 10% minder grondstoffen, 30% minder water en 50% minder energie. Zo besparen we 380.000 euro per jaar.

Dus neem gewoon je rekenmachine, en kijk naar de return on investment. Ik laat alles wat zich binnen de vijf jaar terugbetaalt meteen uitvoeren. Trouwens, niet alles moet opleveren. Neem nu onze vacuumpomp, om flessen luchtledig te maken. Die moest voorheen afgekoeld worden, met koud water. Nu voorzien we daarvoor een gesloten circuit met gekoelde lucht. Zo besparen we 200.000 liter water per week. Er is daar geen return on investment, maar in tijden van droogte maakt dat wel degelijk een verschil.

Zijn er ook quick wins?

Het simpelste is de verlichting. We hebben bewegingsschakelaars geplaatst en voor led-lampen gekozen. Specifiek voor brouwers raad ik een efficiënte stoomketel aan. We hebben in 2014 een nieuwe ketel op aardgas geplaatst en in 2018 hebben we er een tweede bijgeplaatst.  De eerste had zich terugbetaald na drie jaar, de huidige doet dat op zeven jaar tijd. Alle voedingswater wordt door een economiser opgewarmd met de rookgassen. Met een condensor maken we ook warm water aan, via de restwarmte van de rookgassen. Hetzelfde procédé passen we toe in de brouwzaal. Daar gebruiken we warm water voor het steriliseren van onze filtratie en het opwarmen van onze hergistingskamers voor onze bieren, zoals Delirium Tremens.

Wat houdt sommige bedrijven volgens u nog tegen om de duurzame kaart te trekken?

Je moet eerst en vooral financieel gezond zijn. Soms moet je kiezen: ga je voor een nieuwe vatenlijn, of ga je zonnepanelen leggen? Ook de overheid vormt weleens een struikelblok. Zo willen wij graag een kleine windmolen zetten, maar we botsen op een njet op gemeentelijk vlak.

Duurzaamheid levert trouwens weinig of niets op op vlak van marketing - er is veel te veel greenwashing. Het is ook nog te weinig ingebakken bij het brede publiek, ondanks de hoge nood.

Ik krijg op Facebook bijvoorbeeld een pak minder likes voor communicatie over duurzame ingrepen dan voor een speciale fles Delirium (lacht).

Waar jullie wel het nodige lof voor krijgen, is jullie duurzame samenwerking met een maatwerkbedrijf. Dat maakt nu zelfs deel uit van jullie bedrijf?

We werkten al jaren samen met Ryhove, waar we pakweg geschenkdozen liet maken. Maar het werd erg veel werk - de opdracht die we gaven, groeide uit zijn voegen. We hebben daarom op onze eigen site een extra verdieping voorzien bij de bouw van een nieuwe loods. De maatwerkers zijn nu dus deel van de brouwerij, en dat leidt tot meer integratie. Op een rondleiding leid ik onze bezoekers ook altijd langs hun werkplaats.

Wat zijn vandaag de dag dan nog jullie voornaamste werkpunten?

Mobiliteit is onze zwakste schakel. Ons aantal vrachtwagens stijgt, want we brouwen meer bier, en het verduurzamen van zwaar vrachtverkeer is niet evident. Ook onze vertegenwoordigers rijden nog grotendeels met dieselwagens, want we kunnen ons niet permitteren dat die ergens twee uur stilstaan. We evolueren wel naar hybride wagens, en ook onze kaderleden rijden elektrisch. Ons personeel kan overigens aan fietsleasing doen.

Hoe gebeurt de verdere opvolging van jullie groene ambities?

We blijven onszelf uitdagen en hebben iemand die onze duurzaamheidsdoelstellingen opvolgt. Zo behaalden we in 2021 het SDG Pioneer UNITAR-certificaat, dat de Verenigde Naties overhandigt en behaalden we dit jaar als 1 van de eerste 28 bedrijven in België het SDG Champion certificaat van de Verenigde Naties. Daarvoor moeten we, op basis van de SDG’s, jaarlijks tien actiepunten definiëren, in verschillende categorieën. Van lokale teelt met boeren in de buurt, een infovergadering met de buren tot nieuwe afspraken met leveranciers,… Dat maakt dat we bezig blijven. Stilstaan is achteruitgaan!