De Edo Collective Store

"Geweldig toch", knikt Veerle halverwege ons gesprek in de richting van de koffiebar.

Een oudere dame schikt er snijbloemen in een vaas. Ze had vroeger in de buurt een bloemenwinkel. Toen ze weer beweging merkte in het leegstaande pand van drogisterij Van der Stuyf – een naam als een klok in dit deel van Antwerpen - kwam ze een kijkje nemen. Van het ene kwam het andere en nu zorgt ze regelmatig voor verse bloemen op de koffietoog.

Achteraf bekeken, loopt dit soort van kleine - en ook grote - gebaren, spontane samenwerkingen,  co-creatie, appreciatie, collegialiteit,... als een rode draad door het verhaal van Edo Collective. Het lijkt wel alsof het vanzelf komt als je bewust en doordacht kiest voor een duurzame aanpak met zijn eigen regels en ritme... en er hard voor werkt.

Wat ons weer bij het begin brengt.

Vertel Veerle, hoe verliep de reis van Edo Collective tot nu toe?

"Nadat Vlaanderen Circulair eind vorig jaar onze projectsubsidie goedkeurde, volgde eerder een ritje op de roetsjbaan dan een reis. Een pand vinden, het huurcontract onderhandelen en tekenen, zorgen voor de inrichting en ondertussen zoeken naar geschikte, duurzame labels en er afspraken mee maken. Dat waren de grote stappen tijdens de eerste zes maanden. Die waren voorbij voor we het goed en wel beseften.

De zomer hebben we gebruikt om het collectief uit te bouwen tot een mooie groep van nu een dertigtal mode-, interieur- en lifestylemerken en om de werking en zodoende het business model te verfijnen.

We zijn toen ook gestart met de tweewekelijkse bespreking van de werking en de uitwisseling van ervaring en kennis. Eigenlijk 'draaide' onze winkel al twee maanden toen we hem in september officieel openden."

Zijn er conclusies die je nu al kunt trekken?

"Dat retail  - zeg maar de distributie van je product - en de kost die ermee gepaard gaat wérkelijk een torenhoge drempel is?

België telt veel mensen die mooie dingen ontwerpen en maken; of het nu gaat om mode, interieur of lifestyle. Maar hun financiële draagkracht volstaat niet om de stap naar retail te zetten.

Zij zijn ook altijd weer verbaasd over de impact van de retailkost op hun prijszetting naar de eindklant toe. Op een rare manier is dat voor ons een geruststelling. Het bevestigt de bestaansreden van Edo Collective. Maar anders zou wel leuker zijn natuurlijk.

Wat we daarnaast merken is dat zelfsturing voorlopig nog een harde dobber is. Met dertig merken praten we over een relatief grote groep mensen die weliswaar willen samenwerken maar ook hun eigen agenda hebben. Wat we eigenlijk doen is het principe van een beurs vertalen naar een winkelconcept en dat heeft voeten in de aarde. Motiveren, plannen, opvolgen,... het hoort er meer bij dan we ingeschat hadden en dus heb je voor onze omvang minstens één coördinator nodig."

Jij stond ook aan de wieg van kledingbibliotheek Les ReBelles d'Anvers. Wat pas je nu toe dat je toen geleerd hebt?

"Die ervaring is nu inderdaad een grote hulp. Het belang van degelijk materiaal bijvoorbeeld. Een goed kassasysteem is zowat het eerste dat we bij Edo binnengebracht hebben omdat we wisten dat werken met 'losse papiertjes' gegarandeerd fout afloopt. En van papier gesproken: verzekeringen, vergunningen, contracten,… Veel tijd gewonnen op dat vlak!

Les ReBelles d'Anvers heeft er ook voor gezorgd dat we experimenten niet uit de weg gaan. Beseffen dat experimenteren oké is, dat je daar niet bang van hoeft te zijn geeft je de vrijheid om aan te passen.

Het 'waarom' is het belangrijkste; daar wijk je niet van af.

Wat Edo Collective betreft is dat 'waarom' dus een oplossing vinden voor het retailprobleem. Maar hoe je tot die oplossing komt? Daarvoor moet je dingen proberen.

Trouwens, voor alle duidelijkheid, Les ReBelles is een vzw die ik oprichte en beheer samen met Emelie Vervecken. We noemen het een research agency. Na de kledingbibliotheek Les ReBelles d’Anvers is Edo Collective een tweede project van Les ReBelles. En hier bij Edo is Lien De Grom project manager.”

Hoe loopt het met de 'gemeenschappelijke services' die oorspronkelijk voorzien waren in het project?

"Tot nu toe hadden we onze handen vol aan de basiswerking. Maar we hebben onlangs wel de eerste 'grote' workshop georganiseerd rond alle aspecten van e-commerce. We zullen onze merken elk kwartaal zo'n workshop aanbieden als onderdeel van het dienstenpakket. De volgende keer wordt het waarschijnlijk iets over circulariteit en verpakkingen. Momenteel bekijken we met enkele partners om hierrond een sessie te organiseren.  

We hebben ook een tijdje gedacht aan een gezamenlijke repair service. Financieel is dat echter geen haalbare kaart. Geen nood echter want we raakten aan de praat met een retoucheuse die hier in de straat woont. De kans bestaat dat zij hier binnenkort op regelmatige basis haar diensten zal aanbieden.

En dat is dan meteen nog iets dat we geleerd hebben: je hoeft niet alles zelf te doen. Zo hebben we de koffiebar uitbesteed. Een goede beslissing, zo blijkt. Bar Norm werkt met mensen met een beperking en koopt de ingrediënten voor hun geweldige 'boterhammen' en quiches bij lokale zorgboerderijen en -bakkerijen. Ze passen dus perfect in ons verhaal. De samenwerking kan niet vlotter lopen."

Weten de mensen achter de labels ook elkaar te inspireren?

"Er is uitwisseling op velerlei vlakken. Sophie Recour creëerde bijvoorbeeld voor elke modecollectie een bijpassende handtas. Ayla Jewellery ontwierp 'collar stays' voor in de kragen van de hemden van Wolk. Redopapers maakte lintjes voor de afwerking van diverse producten die we aanbieden. Atelier Recyclé richtte dan weer samen met Stadshout de koffiehoek in en gaat bij Stadshout ook stage lopen.

We zien ook spontane uitwisseling van kennis - sociale media zijn zo'n voorbeeld - en van materiaal, bijvoorbeeld voor fotoshoots. En er trokken er ook al een aantal samen naar beurzen."

Edo Collective is een project en dus per definitie tijdelijk. Wat komt erna?

"We mogen nu al stellen dat het business model leefbaar is. Daarbij blijken 30 labels toch wel de ondergrens te zijn. (Dus er mogen zich nog altijd kandidaten aanbieden.)

Maar huur is bijvoorbeeld een belangrijke factor, zowel financieel als qua 'DNA'. We willen absoluut niet evolueren naar een 'gladde' boetiekstijl. Dus ligt het voor de hand dat we iets blijven doen in leegstaande of in architecturaal waardevolle panden.

Zo geven we op een bescheiden manier de stad toch weer een eigen identiteit.

Want dat Antwerpen op het vlak van shopping grotendeels eenheidsworst is geworden, krijgen we vaak te horen van - meestal Nederlandse - toeristen die hier passeren op weg van het MAS naar de kathedraal.

Zij vinden het menselijke en lokale aspect in ons verhaal trouwens waardevoller dan het duurzame.

Nog een belangrijke keuze is of we van Edo Collective een zelfstandig bedrijf zullen maken. Momenteel 'hangt' het project immers nog onder Les ReBelles.

Een andere mogelijkheid is om het business model 'open source' beschikbaar te stellen in de hoop dat het zijn eigen leven begint te leiden. We hebben nog wel wat knopen door te hakken. Dat klopt. Maar da's voor later."

Wanneer we het gesprek afronden, merken we dat een vaas met kunstig geschikte bloemen de koffiebar letterlijk opfleurt. De 'bloemenbuurvrouw' staat een koffietje te drinken.