Op retraite met Jan van den Nieuwenhuijzen: over transitie en sociaal ondernemerschap

Hij gooide eind 2012 zelf de boeg om en werd senior executive bij i-propeller, een consultancybureau dat ‘social entrepreneurs’ helpt om met hun producten of diensten een antwoord te bieden op de maatschappelijke, sociale of ecologische uitdagingen. Een gesprek over persoonlijke- en organisatietransities naar meer sociaal ondernemerschap.

MVO Vlaanderen: Je was bijna 30 jaar CEO bij SD Worx, een succesvol bedrijf dat groeide van sociaal secretariaat naar een van België’s grootste HR-dienstverleners. Vanwaar de switch?

Jan van den Nieuwenhuijzen: Ik droomde hier al jaren van. Sinds de bankencrisis is het duidelijk dat enkel focussen op financiële winst, zonder aandacht voor sociale of maatschappelijke noden, niet voldoende is. Ik wilde hier iets mee doen en kwam zo bij i-propeller terecht. Dat is een bedrijf dat maatschappelijke impact wil realiseren door het ondersteunen van ondernemers die uitdagingen zoals de vergrijzing, armoede of ecologie op een ondernemende manier willen aanpakken.

De ‘social entrepreneur’ gaat immers altijd op een businessgedreven manier tewerk: de projecten moeten rendabel zijn. Dat sprak mij sterk aan. Iets doen dat aansluit bij je persoonlijke waarden en dat je belangrijk vindt, geeft ook veel voldoening. Bovendien kan ik zo ook gedurende de laatste jaren van mijn loopbaan de kennis en ervaring die ik jarenlang opdeed ter beschikking stellen van een nieuwe niche die zich aan het ontwikkelen is.

MVO Vlaanderen: wie zijn die ‘social entrepreneurs’ dan precies?

Jan van den Nieuwenhuijzen: Social entrepreneurs zijn ondernemers die maatschappelijke noden met een businessplan oplossen. Denk maar aan mobiliteit. België is een fileland. Zo is er het bedrijfje Tapazz, een softwareplatform voor autodelen. Dat laat toe je auto te delen met andere mensen wanneer je er zelf geen gebruik van wenst te maken. Als ‘verhuurder’ bepaal je zelf je prijs en zelfs aan wie je je auto uitleent. Tapazz regelt alles: van controle van de verzekering tot uitwisseling van de sleutels. Zo kunnen met bestaande wagens meer mensen bediend worden, verdien je als wageneigenaar iets extra en wie geen auto heeft, heeft plots veel meer mogelijkheden.

MVO Vlaanderen: stel, ik heb morgen een leuk idee om voedselafval tegen te gaan. Waar kan ik dan terecht?

Jan van den Nieuwenhuijzen: In België bestaat ondertussen een heus ‘ecosysteem’ van organisaties (Oksigen genoemd), alle in dienst van de social entrepreneur. Samen bieden ze steun op vlak van coaching, kennis, netwerk en financiering of investering. Het start bij de vzw Sociale Innovatiefabriek. Wie een maatschappelijk, sociaal of ecologisch innovatief idee heeft, kan hier terecht. Zij beschikken over een werkingsbudget van 800.000€ per jaar. Ook stelt het IWT 2,2 miljoen € per jaar ter beschikking om projecten te ondersteunen.

Daarnaast is er Oksigen Lab, een initiatief van i-propeller, dat ondersteuning biedt op vlak van bijvoorbeeld business plan coaching of om financiering te vinden. Deze coachingstrajecten kunnen zelfs verzekerd worden: als de coaching niet succesvol is, betaal je een lagere coachingsfee. Zo willen we de drempel verlagen.

Tenslotte is er ook SI2Fund, opgericht door Piet Colruyt die als een ware ambassadeur mee verweven zit in het ecosysteem. Dat is een impact investeringsfonds gericht op social entrepreneurs die maatschappelijke én financiële impact hebben.

Een van hun eerste financieringsprojecten was Fit Class, een fitnesscentrum dat focust op laagdrempelig lidmaatschap (vanaf 11€/maand) en mensen blijvend geëngageerd krijgen om gedurende minimaal 12 weken twee keer per week te komen sporten. Er is persoonlijke begeleiding en wie niet komt opdagen, wordt opgebeld. Ze zijn vaak in lege zalen in scholen gevestigd. Fit Class kan er gratis zijn toestellen plaatsen die dan tijdens de schooluren kunnen gebruikt worden om jongeren aan het sporten te krijgen. Een duidelijke win-win dus. Ondertussen is Fit Class een lucratieve onderneming met 25 vestigingen.

MVO Vlaanderen: hoe zijn Belgische bedrijven hier vandaag al in actief?

Jan van den Nieuwenhuijzen: Ook bedrijven hebben er alle belang bij om hun producten of diensten te richten op maatschappelijke noden. Daarom hebben we in de schoot van i-propeller ook een project gestart rond ‘Business & Poverty’ dat bedrijven moet helpen met de transitie naar een sociaal ondernemingsmodel. Bedrijven als Van Hout (Besix), Durabrik, Colruyt, Eneco en KBC zijn hier mee ingestapt.

Armoede is een groot probleem en raakt zo’n 15% van de Belgische bevolking. Jaarlijks geven mensen die op de armoedegrens leven in België zo’n 9 miljard € uit aan levensnoodzakelijke producten en diensten. Bedoeling is om bedrijven innovatief en samen te doen nadenken over hoe ze bestaande producten kunnen aanpassen of nieuwe producten kunnen ontwikkelen voor deze doelgroep. Bedrijven die zich vandaag onvoldoende op deze doelgroep richten, missen omzet. Tegelijkertijd, iemand die op de armoedegrens leeft, heeft basisbehoeften zoals een dak boven zijn hoofd, verwarming en voeding. Zo willen we samen met leidende Belgische bedrijven de transitie maken naar positieve financiële én maatschappelijke impact.

MVO Vlaanderen: Op 2 en 3 juli vindt in Antwerpen de Open Space Retraite plaats, met het thema ‘Wereld in Transitie: Alternatief Handelen. Nieuwe energie.’ Hoe zou je anderen willen aanzetten of helpen met transitie naar meer sociaal ondernemerschap?

Jan van den Nieuwenhuijzen: Een van mijn belangrijke levensmotto’s is: “de wereld ziet er elke vijf jaar anders uit.” Verandering is een natuurlijk, fundamenteel onderdeel van het leven. Als CEO van SD Worx werkten we bijvoorbeeld om de vijf jaar een nieuwe strategie uit: rond nieuwe IT-systemen, groei in andere regio’s, nieuwe diensten, enz. Je moet immers durven anticiperen op wat komt: de successen van morgen zijn dankzij de beslissingen van vandaag.

Ik heb dus bijna 30 jaar dezelfde job gedaan, maar om de vijf jaar werd die job als het ware heruitgevonden. Zo heb ik de transitie van SD Worx als kleine onderneming naar een van de grootste HR-dienstverleners van het land mogen meemaken. Transitie is een fundamenteel onderdeel van wie ik ben. Toen ik dus nadacht over het laatste deel van mijn carrière, wilde ik dus ook bewust de stap maken naar de wereld van sociaal ondernemerschap. Daar liggen vandaag heel wat opportuniteiten voor diegene die de transitie naar morgen willen maken.

Neem de vergrijzing van onze samenleving als voorbeeld. De zorg voor ouderen zullen we anders moeten organiseren of we zullen in 2030 nog slechts 48% van deze doelgroep kunnen bedienen. Concreet opent dit heel wat perspectieven voor sectoren die producten en diensten aanbieden aan ouderen: voeding, housing, mobiliteit, domotica, ontspanning, .... Maar dit gaat ook op voor ecologie, ethisch handelen (en producteren), diversiteit, ... Mijn boodschap is dan ook heel duidelijk: durf nadenken over de maatschappelijke en sociale noden die op ons afkomen en leg de relatie met uw eigen business!

Opmerking: Inschrijven voor dit event is niet meer mogelijk. Achtergrondinformatie kunt u wel nog vinden op http://www.debaak.nl/events/open-space-2014.